Δημοσιεύθηκε στα μέσα του 2021 η έκθεση της κομισιόν για την κατάσταση απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα για το 2020, και μεταξύ άλλων, σχεδόν προσβλητικών, καταστάσεων περιελάμβανε και την αρνητική κατάσταση αναφορικώς με τον χρονική διάρκεια για την έκδοση πολιτικής απόφασης. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η έκθεση: «Οι στατιστικές για τη δικαιοσύνη δείχνουν ότι, ιδίως, το σύστημα των πολιτικών δικαστηρίων εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά την αποδοτικότητά του, καθώς ο χρόνος που απαιτείται για την εκδίκαση των αστικών και των εμπορικών υποθέσεων αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας σε πρώτο βαθμό αυξήθηκε εκ νέου (559 ημέρες το 2018 σε σύγκριση με 479 ημέρες το 2017)». Δυστυχώς, ο χρόνος αυξήθηκε και για το 2021 και πλέον οι μέρες για την έκδοση απόφαση είναι 640 για τον πρώτο βαθμό! Για το φαινόμενο δεν φταίνε ούτε οι «δικομανείς» πολίτες, ούτε οι δικηγόροι, ούτε οι δικαστές. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα έχει 410 δικηγόρους ανά 100.000 πολίτες, πίσω μόνον από Λουξεμβούργο και Κύπρο και 36 δικαστές ανά 100.000 πολίτες πίσω μόνο από Σλοβενία και Κροατία. Τι πταίει;
Στην διαδικασία της πολιτικής δίκης εισήλθε ο νέος κώδικας πολιτικής δικονομίας με την «διαδικασία των 100ημερών». Οι προθεσμίες τηρούνται από τους δικηγόρους και τους αντιδίκους, επί ποινή απόρριψης της αγωγής σε περίπτωση μη τήρησης, αλλά μέχρι τις 100 μέρες. Μετά τι συμβαίνει και δεν τηρούνται οι προθεσμίες; Η προβληματική έγκειται στο τι επιδιώκουμε να δούμε σε μία δικαστική απόφαση. Η μέση λύση δεν είναι ούτε μια δικαστική απόφαση 100 σελίδων σε 2 έτη, ούτε μια απόφαση μιας σελίδας σε λίγες μέρες. Όλες, μα όλες, οι πολιτικές δικαστικές αποφάσεις θα έπρεπε να εκδίδονται κατόπιν συζήτησης στο ακροατήριο εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος (3, 4 ,5 μηνών, αναλόγως την διαδικασία) όχι με αιτιολογία δεκάδων σελίδων, αλλά δια επαρκούς αιτιολογίας (όπως επί παραδείγματι στα ασφαλιστικά μέτρα).
Πράγματι, σήμερα ο προσδιορισμός των οικογενειακών διαφορών (που δεν εφαρμόζεται η διαδικασία των 100 ημερών) στο πρωτοδικείο Αθηνών είναι 6 μήνες, ενώ στο εφετείο Αθηνών μόλις 2 μήνες στις οικογενειακές διαφορές! Τι είναι προτιμώτερο; Τι μας ωφέλησε εν τέλει η διαδικασία των 100 ημερών; Και σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία απουσίας μαρτύρων, πόσο υποβάθμισε ποιοτικά την κρίση των δικαστών;
* Ηλίας Σιδέρης, Δικηγόρος
