Του Γιώργου Κουβίδη,
προέδρου πανελλαδικού συλλόγου SOS Τροχαία Εγκλήματα
Το πρόσφατο θανατηφόρο τροχαίο με θύμα 25χρονο μοτοσυκλετιστή στη Γλυφάδα αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον ΜΜΕ και κοινής γνώμης για το θέμα τροχαίο και εγκατάλειψη που δυστυχώς όλο και συχνότερα με αλλεπάλληλα συμβάντα έρχεται και ξανάρχεται στην επικαιρότητα.
Οι πολλαπλές ιδιαιτερότητες στο συγκεκριμένο συμβάν, μερικές από τις οποίες είναι, το γεγονός της πολυπρόσωπης εγκατάλειψης του θύματος- από το δράστη, τη συνοδό του και τους φίλους τους, που τους επιβίβασαν σε άλλο αυτοκίνητο για να διαφύγουν αδιαφορώντας για την κατάσταση του θύματος, η εμπλοκή ενός θηριώδους αυτοκινήτου (6.200 κυβικά, 460 hp, 306km τελική, 0 – 100 km/h σε 3.8sec) ιδιαίτερα μεγάλης αξίας (>100.000 ευρώ) …ανασφάλιστου, που θεωρητικά έκανε πολύ εύκολη την ταυτοποίηση του δράστη μια και ελάχιστα τέτοια κυκλοφορούν στη χώρα μας, πράγμα που όμως δεν συνέβη, η απίστευτη – πρωτοφανής, σύμφωνα με τα ΜΜΕ, εμφάνιση δικηγόρου στο αρμόδιο τμήμα που ζήτησε να λάβει τη δικογραφία ισχυριζόμενος πως εκπροσωπεί τον δράστη, χωρίς εξουσιοδότηση και αρνούμενος να δηλώσει την ταυτότητα του δράστη και αρκετές άλλες, στάθηκαν αφορμή να παραμείνει το θέμα περισσότερο από άλλες φορές στην κορυφή των ειδήσεων.
Η εμφάνιση του δράστη μετά την παρέλευση του αυτοφώρου, η απόδοση σ αυτόν κατηγοριών σε βαθμό πλημμελήματος με συνέπεια να μη κρατηθεί, ούτε για ελάχιστο χρόνο αλλά και να μη του στερηθεί η άδεια οδήγησης φυσικά δεν αποτελούν ιδιαιτερότητα για ένα τροχαίο με θανατηφόρο τραυματισμό και εγκατάλειψη του θύματος, στη χώρα μας. Θα λέγαμε πως μετά την εμφάνιση του δράστη ξεκίνησε η επιστροφή στην ¨κανονικότητα» : η ύφεση στο ενδιαφέρον ΜΜΕ και κοινής γνώμης και η δρομολόγηση των εξελίξεων με τον τρόπο που οι οικογένειες των θυμάτων που έχουν βιώσει κάτι ανάλογο γνωρίζουν πολύ καλά.
Όποιος μπορεί να δει το τέλος (και) αυτής της ιστορίας μπορεί με σιγουριά να «προβλέψει» πως σ ένα βάθος οκταετίας (μέχρι να ολοκληρωθεί και το Εφετείο) ο δράστης θα καταδικαστεί σε μια ποινή εξαγοράσιμη ή με αναστολή και μια αφαίρεση για λίγους μήνες τη άδειας οδήγησης του. Αυτή είναι η πεπατημένη που ακολουθήθηκε στην συντριπτική πλειοψηφία πλήθους τροχαίων θανατηφόρων ή με σοβαρό τραυματισμό που συνοδεύονταν από την εγκατάλειψη του θύματος. Ακόμα και σε περιπτώσεις που αρχικά απεδόθησαν κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος (διατάραξη συγκοινωνιών) στους δράστες, τελικά στο Εφετείο η κατηγορία υποβιβάστηκε σε πλημμέλημα όσον δεν αφορά ειδικά στην εγκατάλειψη εκεί σ όλες τις περιπτώσεις έγινε (και γίνεται) χρήση του άρθρου 43 του Κ.Ο.Κ. που ορίζει την εγκατάλειψη θύματος τροχαίου ως πλημμέλημα- σε μετωπική σύγκρουση με το άρθρο 306 του Ποινικού Κώδικα που αντιμετωπίζει την εγκατάλειψη θύματος ως κακούργημα.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πλήθος περιπτώσεων μ αυτήν την εξέλιξη, στηριζόμενη φυσικά στην υπάρχουσα νομοθεσία αλλά και το «ατράνταχτο» εισαγγελικό επιχείρημα που ακούμε να επαναλαμβάνεται σχεδόν σε κάθε δίκη θανατηφόρου τροχαίου συμβάντος, ότι ο δράστης «δεν ξύπνησε για να σκοτώσει» προκειμένου να προταθεί η πιο ήπια αντιμετώπιση.
Κάποιοι θα αντιτείνουν ότι με τους νέους Ποινικούς Κώδικες ποινές μεγαλύτερες των τριών χρόνων, ακόμα και αν οι κατηγορίες είναι σε βαθμό πλημμελήματος θα εκτίονται, οπότε το μέχρι σήμερα γνωστό σενάριο θα λάβει τέλος τουλάχιστον για τα τροχαία με εγκατάλειψη, μια και το σύνολο της ποινής (τελεσίδικα) μπορεί να ξεπερνά τα τρία χρόνια. Πιθανόν αυτό να ισχύσει σε κάποιες περιπτώσεις γιατί δεν θεωρούμε καθόλου απίθανη την εκδοχή πως η γνώση πως μια τέτοια ποινή θα οδηγούσε στην έκτιση της θα οδηγεί στην επιβολή των κατώτατων ποινών ώστε να αποφευχθεί τέτοιο ενδεχόμενο.
Ωστόσο δεν είναι αυτό το θέμα. Το θέμα που υπάρχει και που αναδεικνύεται ακόμα μια φορά στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι η απίστευτη εμμονή της ελληνικής πολιτείας να χαρακτηρίζει την εγκατάλειψη θύματος τροχαίου ως πλημμέλημα, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Ποιο ηθικό μήνυμα εκπέμπει και ποιο πρακτικό αποτέλεσμα έχει μια τέτοια στάση του κράτους απέναντι σ αυτό το πρόβλημα;
Είναι προφανές πως πέραν της ευθύνης απέναντι στον συνάνθρωπο, τον οποίο μάλιστα τραυμάτισες εσύ και πέραν της εκμηδένισης της πιθανότητας να σωθεί μια ζωή μέσα από την άρνηση παροχής στοιχειώδους βοήθειας και ενημέρωσης των σχετικών υπηρεσιών (ΕΚΑΒ) η εγκατάλειψη συμβάλει στην ουσιαστική αλλοίωση των στοιχείων της υπόθεσης και πρώτα απ όλα ακυρώνει την δυνατότητα τεκμηρίωσης του αν ο δράστης οδηγούσε υπό την επήρεια αλκοόλ. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος εμφάνισης μετά το 48ωρο, όταν οποιαδήποτε ποσότητα αλκοόλ έχει μεταβολιστεί, και όχι η αποφυγή του Αυτοφώρου.
Και όμως το κράτος εξακολουθεί πάντα να βαφτίζει πλημμέλημα αυτή την πράξη.
O SOS Τροχαία Εγκλήματα από το 2012 έχει θέσει το θέμα της ποινικής αντιμετώπισης της Εγκατάλειψης Θυμάτων Τροχαίων στους υπουργούς Δικαιοσύνης κους Ρουπακιώτη, Παρασκευόπουλο, Κοντονή και Καλογήρου. Με υπομνήματα και συναντήσεις μαζί τους, πολλαπλές με ορισμένους. Με εξαίρεση τον κ. Κοντονή, όλοι οι υπόλοιποι αποδέχθηκαν σε γενικές γραμμές την συλλογιστική μας και υποσχέθηκαν να προχωρήσουν σε αυστηρότερες ρυθμίσεις. Τίποτα δεν έγινε. Αλλά ούτε και η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει αναλάβει καμία σχετική πρωτοβουλία.
Η πεποίθηση πως οι τροχαίες συγκρούσεις αποτελούν «ατυχήματα» είναι δυστυχώς απόλυτα εδραιωμένη στη νομοθετική εξουσία αλλά και στο δικαστικό μας σύστημα και λογική συνέπεια της είναι η αντιμετώπιση του («άτυχου») δράστη κατά τον ηπιότερο δυνατό τρόπο. Σε μια χώρα όπου την τελευταία δεκαετία το 88% του συνόλου των ανθρωποκτονιών έχει πραγματοποιηθεί στο οδικό δίκτυο (στοιχεία ΕΛΑΣ) για τις οικογένειες των θυμάτων η υφιστάμενη αντιμετώπιση του τροχαίου εγκλήματος φαντάζει ακατανόητη. Αν βέβαια αναλογιστούμε ότι στη χώρα μας σήμερα κυκλοφορούν πάνω από οκτώ εκατομμύρια (8.000.000) μηχανοκίνητα οχήματα, αριθμός που αυξάνει διαρκώς, θα αντιληφθούμε πως υπάρχει μια πραγματικότητα που επιβάλει ορισμένα πράγματα. Πως ο θόρυβος της μηχανής είναι πιο ακουστός από την εξουσία απ ότι οι κραυγές οδύνης των θυμάτων.
Πριν λίγες ημέρες (19&20 Φεβρουαρίου) στη Σουηδία πραγματοποιήθηκε η 3η Παγκόσμια Διυπουργική Συνάντηση για την Οδική Ασφάλεια για να εξετάσει σε βάθος και να ορίσει τους στόχους και τα μέσα για τον δραστικό περιορισμό των τροχαίων συγκρούσεων και των θυμάτων τους στην επόμενη δεκαετία. 140 χώρες εκπροσωπήθηκαν από υπουργός ΥΜΕ, Εσωτερικών, Υγείας ή Δικαιοσύνης καθώς και από επιτελεία υπηρεσιακών παραγόντων. Η χώρα μας απείχε ολοκληρωτικά Το ίδιο είχε συμβεί και στις δύο προηγούμενες συναντήσεις το 2011 και το 2015…
Αυτό από μόνο του δείχνει το πόσο αισιόδοξοι μπορούμε να είμαστε για το αν θ αλλάξει κάτι στο θέμα οδική ασφάλεια στη χώρα μας.
