Ειλικρινά σας μιλώ, αισθάνομαι σαν τον «τρελό του χωριού». Παρακολουθώ από τις αρχές Αυγούστου την ιστορία με την «επισύνδεση» του τηλεφώνου του Νίκου Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ. Δεν πρόκειται να σας απασχολήσω με την ουσία της υπόθεσης, για τον απλούστατο λόγο ότι άμα κάποιος δεν γνωρίζει όλα τα γεγονότα, δεν είναι δυνατόν να έχει άποψη για το θέμα. Πολλοί άλλοι, πολιτικοί (εν ενεργεία και παροπλισμένοι), συνταγματολόγοι, δημοσιογράφοι, δημοσιολογούντες, influencers, καλλιτέχνες κ.ά. έχουν εκφράσει διάφορες απόψεις. Διαλέγετε και παίρνετε.
Μου έκανε όμως εντύπωση η επιμονή ορισμένων συνταγματολόγων οι οποίοι ζητούν ειδική μεταχείριση για τους εκλεγμένους βουλευτές. Νομικός δεν είμαι. Λογικός όμως είμαι. Αντί να μπω σε μια στείρα αντιπαράθεση για το θέμα, θα σας παρουσιάσω διάφορες περιπτώσεις για να διαπιστώσετε ότι η ανάγκη για παρακολούθηση αφορά κυρίως υψηλά ιστάμενα πρόσωπα και όχι τον παροιμιώδη «κυρ Παντελή». Πάμε σε μια χώρα που αν μη τι άλλο θεωρείται από τις πλέον δημοκρατικές χώρες του κόσμου. Τη Μεγάλη Βρετανία.
– Εδουάρδος ο Η΄. Για περίπου 50 χρόνια δημοσιεύματα και ιστορίες απέδιδαν την παραίτηση του Εδουάρδου Η΄ από τον αγγλικό θρόνο στην πρόθεσή του να παντρευτεί την «κοινή θνητή» και διαζευγμένη (δις) Αμερικανίδα Γουόλις Σίμπσον. Απόρρητα όμως έγγραφα που δόθηκαν στη δημοσιότητα τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν ότι η βρετανική κυβέρνηση παρακολουθούσε τον Εδουάρδο για μεγάλο διάστημα, διότι γνώριζε ότι ήταν γερμανόφιλος και επεδίωκε τη συνεργασία με τον Αξονα.
Αντιγράφω από το ρεπορτάζ του Στ. Ευσταθιάδη στο «Βήμα» της 15ης Δεκεμβρίου 1996: «[…] Μήπως, λοιπόν, δεν ήταν συναισθηματικοί ή έστω συνταγματικοί, αλλά σαφώς πολιτικοί και εθνικοί οι λόγοι που η κυβέρνηση των Συντηρητικών και η Αυλή υποχρέωσαν τον Εδουάρδο να εγκαταλείψει τον αγγλικό θρόνο; […] Τα έγγραφα των μυστικών υπηρεσιών της Βρετανίας τα οποία τώρα ήλθαν στο φως μιλούν για την “ηττοπάθεια” του Εδουάρδου, ο οποίος συμπεριφέρεται ως “μέλος της 5ης φάλαγγας”, ενώ τον χαρακτηρίζουν και “απίστευτα αφελή, σε βαθμό που να καθίσταται επικίνδυνος”. Ο Εδουάρδος, λ.χ., πίστευε ότι “ο αγγλικός λαός τον λάτρευε”, ότι “στην Αγγλία οι Εργατικοί δεν θα συνεχίσουν τον πόλεμο”, ότι “η ώρα της λύτρωσης του (αγγλικού) λαού δεν είναι μακριά” και άλλες ανάλογες ανοησίες, που αποκαλύπτονται από τα έως τώρα μυστικά έγγραφα. Τον Οκτώβριο 1940, όταν ο Εδουάρδος έδωσε συνέντευξη σε κάποιο αμερικανικό περιοδικό στην οποία “υποστήριζε απόψεις ηττοπαθών”, κατά την άποψη της αγγλικής κυβέρνησης, ο ίδιος ο Τσόρτσιλ παρακάλεσε τον πρόεδρο Ρούσβελτ “να παρέμβει (…) ώστε να μη δημοσιεύονται στον αμερικανικό Τύπο οι αφελείς σκέψεις της Εξοχότητάς του” […]».
Τι βλέπουμε; «Τα έγγραφα των Μυστικών Υπηρεσιών της Βρετανίας…». Ουδείς εξαιρείται από τις Μυστικές Υπηρεσίες. Ούτε ο ίδιος ο βασιλιάς. Αυτά συμβαίνουν στη δημοκρατική Αγγλία. Εδώ που έχουμε το «καθεστώς Μητσοτάκη» θέλουμε εξαιρέσεις και ιδιαίτερη μεταχείριση.
– Cambridge Spy Ring. Πρόκειται για τη σημαντικότερη ιστορία κατασκοπείας στη Βρετανία. Για περισσότερα από 25 χρόνια πέντε κατάσκοποι, εξέχοντες Βρετανοί οι οποίοι κατείχαν σημαντικές κυβερνητικές θέσεις, διοχέτευσαν μεγάλο πλήθος σημαντικών μυστικών εγγράφων στη Σοβιετική Ενωση. Ηταν τόσο πολυπληθές το υλικό που έστειλαν, ώστε οι σοβιετικές Μυστικές Υπηρεσίες σε κάποια στιγμή πίστεψαν ότι είναι πλαστό! Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κίνητρά τους δεν ήταν ταπεινά, αλλά καθαρά ιδεολογικά. Και οι πέντε ήταν εξαιρετικά μορφωμένοι, αλλά πίστευαν στην επικράτηση της κομμουνισμού έναντι του ανερχόμενου φασισμού στην Ευρώπη. Η δράση τους άρχισε στις αρχές της δεκαετίας του ’30 και συνεχίστηκε μέχρι την αποκάλυψή τους, στις αρχές της δεκαετίας του ’50.
Ο Donald Maclean (ψευδώνυμο: Homer) και ο Guy Burgess (ψευδώνυμο: Hicks) ήταν διπλωμάτες, οι οποίοι εργάστηκαν σε πρεσβείες και στο υπουργείο Εξωτερικών. Και οι δύο πληροφορήθηκαν έγκαιρα ότι είχε αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους και έφυγαν για τη Σοβιετική Ενωση. Ο τρίτος της παρέας και ο πλέον διάσημος Harold «Kim» Philby (ψευδώνυμα: Sonny, Stanley) ήταν διπλός πράκτορας ο οποίος εργαζόταν για την ΜΙ6 και κατασκόπευε για τους Σοβιετικούς. Αυτός, μάλιστα, όταν εργαζόταν στην πρεσβεία στην Washingtonπληροφορήθηκε για την αποκάλυψη του Maclean και τον ενημέρωσε για να την κοπανίσει. Ο Philby αυτομόλησε στη Σοβιετική Ενωση το 1961, όπου για να τον τιμήσουν τον έκαναν και… γραμματόσημο.
Οι άλλοι δύο της παρέας, Anthony Blunt και John Caincross, συνελήφθησαν και ομολόγησαν, αλλά η ομολογία τους και η τύχη τους κρατήθηκε για πολλά χρόνια μυστική. Ο Blunt εργαζόταν για την ΜΙ5 και ο Caincross κατά τη διάρκεια του πολέμου εργάστηκε στο μυστικό εργαστήριο του Bletchley Park, εκεί όπου ο Alan Turing «έσπασε» τις κωδικοποιημένες πληροφορίες του Enigma και έσωσε πολλά εκατομμύρια ανθρώπους.
Η αποκάλυψή τους έγινε από Σοβιετικούς κατασκόπους που αυτομόλησαν στις ΗΠΑ και αποκάλυψαν τα ψευδώνυμα των κατασκόπων και το είδος των πληροφοριών που έστελναν. Τα υπόλοιπα ήταν ρουτίνα.
Η ιστορία αποδεικνύει για άλλη μία φορά ότι «A priori δεν εξαιρείται κανείς …», όπως δήλωσε ο νέος διοικητής της ΕΥΠ, Θεμιστοκλής Δεμίρης.
– Υπόθεση Προφιούμο. Εδώ τα έχουμε όλα: John Profumo – υπουργός Πολέμου Μεγάλης Βρετανίας, Cristine Keeler, 19χρονο καλλίγραμμο ωραιότατο μοντέλο, Yevgeny Ivanov, ωραίος ναυτικός ακόλουθος στην πρεσβεία της Σοβιετικής Ενωσης, και Stephen Ward, διάσημος κοσμικός γιατρός. Η ιστορία εξελίχθηκε το 1961 και είναι κλασική περίπτωση. Ο γιατρός συστήνει το μοντέλο στον υπουργό, ο οποίος την ερωτεύεται, αλλά αυτή ταυτόχρονα έχει εραστή και τον ναυτικό ακόλουθο. Ο γιατρός φαίνεται ότι βγάζει χρήματα από τα μοντέλα που προωθεί, αλλά η περίπτωση αυτή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί ο υπουργός στα κρυφά ραντεβού με το μοντέλο μπορεί να κουβαλάει διαβαθμισμένα έγγραφα, τα οποία πιθανότατα αντιγράφει ο ακόλουθος. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο το σκάνδαλο πήρε πολιτικές διαστάσεις και κατέληξε στην παραίτηση του υπουργού και στην αυτοκτονία του γιατρού, ο οποίος θεωρήθηκε ο αποδιοπομπαίος τράγος.
Αλλη μία ιστορία που αναδεικνύει ότι «A priori δεν (πρέπει να) εξαιρείται κανείς …». Προς Θεού, δεν ισχυρίζομαι ότι η περίπτωση του Νίκου Ανδρουλάκη έχει καμιά σχέση με τις παραπάνω ιστορίες. Απλώς θέλω να αναδείξω ότι αυτοί που υπονομεύουν την ασφάλεια μιας χώρας μπορεί να κατέχουν τα υψηλότερα αξιώματα. Οσο ψηλότερα βρίσκεται κάποιος τόσο πιο επικίνδυνος γίνεται σε περίπτωση που αποφασίσει ή υποχρεωθεί να προδώσει τη χώρα του. Η περίπτωση των κατασκόπων του Cambridge είναι εξαιρετικά διδακτική γιατί η προδοσία τους έγινε για λόγους ιδεολογικούς, που είναι πολύ ισχυρό κίνητρο γιατί ακριβώς ο προδότης δεν έχει δεύτερες σκέψεις και ενοχές. Στην ουσία πιστεύει ότι κάνει καλό στον τόπο του.
Επειδή όμως είμαστε η χώρα της υπερβολής, δημιουργήθηκε και ένα άλλο ζήτημα. Αρχισαν τα αιτήματα προς την ΕΥΠ για να πληροφορηθεί κάποιος αν παρακολουθείται. Ζητάμε, δηλαδή, από μια Μυστική Υπηρεσία να μας πληροφορήσει αν μας παρακολουθεί ή μας παρακολουθούσε. Μόνο στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας μπορούσε να συμβεί αυτό. Τι σόι Μυστική Υπηρεσία θα ήταν, αν έβγαζε τα πάντα στη φόρα. Φανταστείτε τον Philby να ρωτάει την ΜΙ6 αν τον παρακολουθεί! Αν η απάντηση είναι καταφατική, τότε θα πάρει το πρώτο αεροπλάνο για τη Μόσχα.
Τέλος, όλοι ζητούν να ληφθούν μέτρα ώστε η τυχόν παρακολούθηση πολιτικών προσώπων να περνάει από αυστηρότερη κρίση. Ομολογώ ότι δεν καταλαβαίνω τι θέλουν, αφού δεν μας λένε τίποτα συγκεκριμένο. Από τον Τύπο πληροφορηθήκαμε ότι η «επισύνδεση» του τηλεφώνου του Ανδρουλάκη είχε 6 (ολογράφως έξι) υπογραφές-εγκρίσεις. Δηλαδή αν είχε 16 υπογραφές δεν θα υπήρχαν διαμαρτυρίες; Ή μήπως για τους βουλευτές θα πρέπει να δίνει την έγκρισή της η ολομέλεια της Βουλής;
Οσοι έχουμε ασχοληθεί με μυστικές δραστηριότητες γνωρίζουμε έναν κανόνα: Οσο λιγότεροι γνωρίζουν κάτι τόσο το καλύτερο. Στην Κύπρο στον αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-1959) λέγαμε: «Μυστικό που το ξέρει ένας είναι μυστικό. Αν ξέρουν δύο το γνωρίζουν ένδεκα και αν το ξέρουν τρεις το ξέρουν όλοι».
Εύχομαι και ελπίζω ότι η ιστορία του Ανδρουλάκη να μην καταλήξει στην κατάργηση κάθε μυστικότητας και οι Μυστικές μας Υπηρεσίες να μη γίνουν Φανερές σε εχθρούς και φίλους. Είμαστε ικανοί να βγάλουμε μόνοι μας τα μάτια μας!
Ανδρέας Δρυμιώτης, Σύμβουλος επιχειρήσεων
* Πρωτοδημοσιεύτηκε στo kathimerini.gr
