Τις προκλήσεις που έχουν ανακύψει στον δρόμο για την «πράσινη μετάβαση» τόσο της Ελλάδα όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, στοιχειοθέτησε ο κ. Νότης Σαρδελάς, διαχειριστής εταίρος της Sardelas Petsa Law Firm, μιλώντας στο συνέδριο του Economist στην Αθήνα.
Όπως ανέφερε, τα στοιχεία επιβεβαιώνουν τη σταθερή δέσμευση της Ελλάδας για μια σταδιακή οικονομία μηδενικών εκπομπών ρύπων, υπενθυμίζοντας ότι, σύμφωνα με το «The Green Tank», τον Ιανουάριο του 2024 η παραγωγή ΑΠΕ σημείωσε το 2ο καλύτερο ρεκόρ σε επίπεδο μηνιαίας παραγωγής.
Συγκεκριμένα, οι Ανανεώσιμες είχαν τη δεύτερη υψηλότερη ιστορική μηνιαία παραγωγή τον Ιανουάριο του 2024, σε σύγκριση με το απόλυτο ρεκόρ του Αυγούστου 2023. Σύμφωνα με μια τέτοια ανάλυση, η παραγωγή έφτασε τις 2.207 γιγαβατώρες (GWh), όταν τον Αύγουστο του 2023 ήταν 2.254 GWh.
Στο ίδιο διάστημα, η παραγωγή ΑΠΕ πλησίασε περίπου το 50% (47,7% για την ακρίβεια) της κάλυψης της ζήτησης μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2024, ενώ μαζί με τα υδροηλεκτρικά ξεπέρασε το 55%.
Τα παραπάνω στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η διείσδυση των ΑΠΕ στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα κινείται απολύτως προς τον στόχο, σύμφωνα με τον κ. Σαρδελά.
Η παγκόσμια συζήτηση για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων
Τα παραπάνω επιτεύγματα σχετικά με τη διείσδυση των ΑΠΕ, όμως, συνοδεύονται από παράλληλη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, τόνισε ο διαχειριστής εταίρος της Sardelas Petsa Law Firm.
Μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2024, η παραγωγή ΑΠΕ υπερέβη τα ορυκτά και τον λιγνίτη κατά 762 GWh. Αυτή η τάση αυξάνεται, καθώς τους πρώτους δύο μήνες του 2023 οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υπερτερούσαν των ορυκτών καυσίμων κατά 425 GWh.
Σύμφωνα με τη φετινή έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), η χώρα μας βρίσκεται στην 37η θέση μεταξύ 120 χωρών.
Την ίδια ώρα, σε παγκόσμιο επίπεδο, η πράσινη μετάβαση αντιμετωπίζει επιβράδυνση, κυρίως λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων και των αβεβαιοτήτων που αυτές συνεπάγονται.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η έκθεση του WEF αναγνωρίζει την πολιτική δέσμευση για την πράσινη μετάβαση, καθώς και την αποτελεσματικότητα του ρυθμιστικού πλαισίου.
Οι προκλήσεις
Παρόλα αυτά, κατά τον κ. Σαρδελά πρέπει να τονιστεί ότι ο δρόμος προς τον τελικό στόχο της πράσινης μετάβασης μέσα στα επόμενα χρόνια δεν είναι χωρίς προκλήσεις.
Πρώτον, το θέμα των περικοπών, το οποίο αναδεικνύει και τη σημασία της επάρκειας των ενεργειακών υποδομών.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, 14 GWs ΑΠΕ είναι ήδη σε λειτουργία. Τα 21 GWs έχουν ήδη λάβει Οριστική Προσφορά Σύνδεσης στο δίκτυο. Έτσι, με μια πρόχειρη εκτίμηση, μέχρι το 2030 η εγκατεστημένη ισχύς θα έχει ξεπεράσει τα 35 GWs, κάτι που μεταφράζεται περαιτέρω σε δυναμικότητα παραγωγής περίπου μεταξύ 65 και 70 TW-ώρες, ενώ, η σημερινή ζήτηση είναι περίπου 49,5 TWh. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά τη διάρκεια του 2023 δεν εγχύθηκαν στο σύστημα και «απορρίφθηκαν» 228 TWh!
Επιπλέον, η πρόσφατη αναδιάταξη του καθεστώτος για την προώθηση των βιομηχανικών PPAs, οι μηδενικές ή αρνητικές τιμές στη χονδρική αγορά, ιδίως σε περιόδους που η προσφορά υπερβαίνει τη ζήτηση, συνθέτουν μια δύσκολη εξισορρόπηση για τους παραγωγούς.
Τα προβλήματα στη χρηματοδότηση
Ο κ. Σαρδελάς αναφέρθηκε και στον πρόσφατο νόμο 5106/2024, που εισήγαγε τη δυνατότητα επιβολής περαιτέρω περιορισμών έγχυσης/περικοπών. Αναμένοντας την υπουργική απόφαση που θα καθορίσει περαιτέρω τεχνικά και άλλα λεπτομερειακά θέματα, αυτή η νέα πραγματικότητα (περικοπές σε συνδυασμό με μηδενικές ή αρνητικές τιμές) φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά τους μικρούς και μεσαίους, μη καθετοποιημένους παραγωγούς.
Σύμφωνα με ορισμένες προβλέψεις, η μείωση της νέας χρηματοδότησης μπορεί να ανέλθει σε ποσοστό ακόμη και 30%, υπενθύμισε ο κ. Σαρδελάς.
Για το σκοπό αυτό, τα χρηματοδοτικά ιδρύματα, προκειμένου να μετριάσουν και να αντισταθμίσουν τις παραπάνω επισφαλείς καταστάσεις, θα αυξήσουν αναπόφευκτα τα κριτήρια επιλεξιμότητας νέων παραγωγών και έργων προς χρηματοδότηση.
Για παράδειγμα, υψηλότερη συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο, υψηλότεροι δείκτες εξυπηρέτησης και κάλυψης του χρέους, περισσότερες εξασφαλίσεις.
«Με βάση την προηγούμενη και την πρόσφατη εμπειρία ως νομικός σύμβουλος των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, επιτρέψτε μου να καταθέσω ενώπιον σας ότι χρειάζεται προσαρμοστικότητα και καινοτόμος σκέψη για να επιτευχθεί μια λεπτή ισορροπία, ειδικά σε περιπτώσεις χρηματοδότησης έργων χωρίς αναγωγή, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σαρδελάς.
