Το Υπουργείο Εσωτερικών δημοσίευσε εγκύκλιο αναφορικά με την υποχρέωση εξόφλησης ή ρύθμισης οφειλών των αιρετών των δημοτικών αρχών κατ’ εφαρμογή του άρθρου 11 του ν. 4804/2021 (εγκύκλιος 1334/2023).
Όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο, με τις διατάξεις του άρθρου 93 του ν. 5079/2023 (Α΄ 215) τροποποιήθηκε η διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 11 του ν. 4804/2021 (A΄ 90) και αντικαταστάθηκε η φράση περί αποκλειστικής προθεσμίας εντός της οποίας οι εκλεγέντες δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι και πρόεδροι δημοτικής κοινότητας όφειλαν να εξοφλήσουν ή να ρυθμίσουν τις οφειλές που είχαν πριν την εκλογή τους.
Με τις νέες ρυθμίσεις, που έχουν αναδρομική ισχύ από τη δημοσίευση του ν. 4804/2021, οι αιρετοί οφείλουν να εξοφλήσουν ή να ρυθμίσουν τις οφειλές που είχαν πριν την εκλογή τους και υπερβαίνουν το ποσό των 300 ευρώ έως την ημέρα εγκατάστασης των δημοτικών αρχών, δηλαδή έως και την 1η.1.2024, λόγω όμως της εξαιρέσιμης αργίας έως και 2.01.2024.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η νέα διάταξη κρίθηκε αναγκαία για λόγους ίσης μεταχείρισης των αιρετών μεταξύ των δύο βαθμών τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς στις περιφέρειες ο νομοθέτης έχει θέσει την ημέρα της εγκατάστασης ως καταληκτική ημερομηνία για την εξόφληση από τους εκλεγέντες υπαρχουσών οφειλών.
Ενέργειες των αρμόδιων διοικητικών υπηρεσιών και οργάνων για την εφαρμογή των νέων διατάξεων του άρθρου 93 του ν.5079/2023
1. Οικονομική υπηρεσία του δήμου και ενημέρωση για υπάρχουσες οφειλές αιρετών πριν την εκλογή
Κατ’ εφαρμογή των νέων διατάξεων του άρθρου 11 του ν. 4804/2021, η οικεία οικονομική υπηρεσία του δήμου, κατόπιν αυτεπαγγέλτου ελέγχου όλων των ανακηρυχθέντων, μεταξύ των οποίων και των αναπληρωματικών μελών του δημοτικού συμβουλίου, των συμβουλίων δημοτικής κοινότητας και των προέδρων δημοτικής κοινότητας, οφείλει αμελλητί να ενημερώσει εκ νέου τον Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για όσα αιρετά πρόσωπα – τακτικά και αναπληρωματικά – δεν έχουν έως και στις 2.1.2024 εξοφλήσει ή ρυθμίσει τις υπάρχουσες πριν την εκλογή τους οφειλές προς το δήμο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις κοινωφελείς επιχειρήσεις και της δημοτικής επιχείρησης ύδρευσης και αποχέτευσης αυτού, καθώς, επίσης, και των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου στα οποία συμμετέχει ο οικείος δήμος, για ποσό που υπερβαίνει τα 300 ευρώ.
2. Γραμματέας Αποκεντρωμένης διοίκησης και έκδοση διαπιστωτικών πράξεων έκπτωσης
Αν η οφειλή των εκλεγέντων αιρετών δεν εξοφληθεί ή δεν ρυθμιστεί έως και στις 2.1.2024, ο εκλεγείς δήμαρχος, δημοτικός σύμβουλος, σύμβουλος ή πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας εκπίπτει αυτοδικαίως από το αξίωμα. Για την έκπτωση, ο Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εκδίδει διαπιστωτική πράξη το αργότερο εντός 15 ημερών από τότε που έλαβε γνώση της μη εξόφλησης ή τη μη ρύθμισης της οφειλής από την οικονομική υπηρεσία του δήμου.
Επισημαίνεται ότι η διάταξη του άρθρου 11 του ν. 4804/2021, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, δεν κάνει διάκριση ως προς τον καταληκτικό χρόνο εξόφλησης υπάρχουσας πριν της εκλογής οφειλής για τα αναπληρωματικά μέλη που τυχόν κληθούν να καταστούν τακτικά μέλη. Ως εκ τούτου, και σε αυτές τις περιπτώσεις η 2.1.2024, παραμένει το κρίσιμο χρονικό σημείο στο οποίο θα ανατρέξει ο Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, για να διαπιστώσει εάν το αναπληρωματικό μέλος, που καθίσταται κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της δημοτικής περιόδου τακτικό μέλος, έχει εξοφλήσει ή ρυθμίσει υπάρχουσα οφειλή, άνω των 300 ευρώ, πριν την εκλογή του.
Σε κάθε περίπτωση, η έκδοση της διαπιστωτικής πράξης έκπτωσης θα λάβει χώρα τη χρονική στιγμή που το αναπληρωματικό μέλος κληθεί να πληρώσει την κενωθείσα, με οποιοδήποτε τρόπο, θέση του τακτικού μέλους της δημοτικής αρχής.
Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 93 του ν. 5079/2023, η έναρξη εφαρμογής των σχετικών διατάξεων έχει αναδρομική ισχύ και ανατρέχει στο χρόνο δημοσίευσης του ν.4804/2021, ήτοι στις 5/6/2021. Στο πλαίσιο αυτό, διευκρινίζεται ότι διαπιστωτικές πράξεις έκπτωσης τις οποίες έχει εκδώσει ο Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στη βάση των προγενέστερων διατάξεων του άρθρου 11 του ν. 4804/2021, θεωρούνται ως μηδέποτε εκδοθείσες.
3. Νεοεκλεγείς δήμαρχος και πρόκληση για ορκωμοσία
Σε περίπτωση που οι νέες δημοτικές αρχές έχουν ολοκληρώσει μέχρι την έναρξη ισχύος του ν.5079/2023 την ορκωμοσία των εκλεγέντων αιρετών, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος οφείλει να καλέσει άμεσα για ορκωμοσία τα ανακηρυχθέντα αιρετά πρόσωπα που δεν κλήθηκαν για ορκωμοσία, λόγω προηγούμενης έκδοσης διαπιστωτικής πράξης έκπτωσης, σύμφωνα με τις προγενέστερες διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 11 του ν. 4804/2021. Στην περίπτωση που τα ανακηρυχθέντα αιρετά πρόσωπα έχουν ήδη εξοφλήσει ή ρυθμίσει τις οφειλές τους προς το δήμο, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος τα καλεί άμεσα για ορκωμοσία και πριν από τις 2.1.2024, ημερομηνία εγκατάστασης των δημοτικών αρχών. Σε διαφορετική περίπτωση, εάν ο ανακηρυχθείς τακτικός σύμβουλος ή πρόεδρος δημοτικής κοινότητας εξοφλήσει ή ρυθμίσει τις οφειλές του έως και τις 2.1.2024, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος οφείλει να τον καλέσει να ορκιστεί το αργότερο εντός 5 ημερών, αφότου του γνωστοποιήθηκε από την υπηρεσία του δήμου η εξόφληση ή η ρύθμιση της οφειλής, κατ΄ ανάλογη εφαρμογή του τελευταίου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 37 του ν. 4804/2021.
4. Αναπληρωματικά μέλη που κλήθηκαν για ορκωμοσία και ορκίστηκαν
Από την έναρξη εφαρμογής του άρθρου 93 του ν.5079/2023 και λόγω της αναδρομικής ισχύος της τροποποίησης του άρθρου 11 του ν. 4804/2021 που ανατρέχει στις 5.6.2021, τόσο η έκδοση διαπιστωτικής πράξης έκπτωσης λόγω ασυμβιβάστου από οφειλές όσο και η ορκωμοσία των αναπληρωματικών μελών που κλήθηκαν σε αντικατάσταση τακτικών μελών του δημοτικού συμβουλίου ή συμβουλίου δημοτικής κοινότητας ή προέδρου δημοτικής κοινότητας, συνεπεία έκδοσης της διαπιστωτικής πράξης, θεωρούνται ως ουδέποτε γενόμενες. Το γεγονός αυτό αποτελεί απόρροια της άμεσης εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 93 του ν.5079/ 2023 και για το λόγο αυτό δεν χρειάζεται οποιαδήποτε άλλη πράξη ανάκλησης ή διαπίστωσης. Σε περίπτωση που στο μέλλον το αναπληρωματικό μέλος κληθεί να πληρώσει την κενωθείσα θέση τακτικού μέλους, θα ακολουθηθεί εκ νέου η διαδικασία της ορκωμοσίας του άρθρου 37 του ν. 4804/2021.
Ενέργειες των αρμόδιων διοικητικών υπηρεσιών και οργάνων για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 3 του άρθρου 11 του ν.4804/2021
Στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι ο νομοθέτης στις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 11 ν. 4804/2021 αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο τις περιπτώσεις που ο αιρετός καθίσταται οφειλέτης του δήμου και των νομικών του προσώπων πριν από την εκλογή του, ήτοι πριν την απόφαση ανακήρυξης των επιτυχόντων και επιλαχόντων συνδυασμών του πολυμελούς πρωτοδικείου του άρθρου 36 του ν. 4804/2021, και μετά από την εκλογή του, ήτοι μετά την απόφαση ανακήρυξης των επιτυχόντων και επιλαχόντων συνδυασμών του πολυμελούς πρωτοδικείου στις αυτοδιοικητικές εκλογές που έλαβαν χώρα στις 8 και 15 Οκτωβρίου του 2023.
Στην περίπτωση που το αιρετό πρόσωπο καταστεί οφειλέτης πριν την εκλογή του, δηλαδή πριν την απόφαση ανακήρυξης των επιτυχόντων και επιλαχόντων συνδυασμών, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 11 του ν. 4804/2021 και ο αιρετός οφείλει να εξοφλήσει ή να ρυθμίσει την οφειλή του έως και τις 2.1.2024.
Στην περίπτωση που το αιρετό πρόσωπο καταστεί οφειλέτης για πρώτη φορά μετά την εκλογή του, δηλαδή μετά την απόφαση ανακήρυξης των επιτυχόντων και επιλαχόντων συνδυασμών ή κατά τη διάρκεια της δημοτικής περιόδου εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 11 του ν. 4804/2021. Στις ανωτέρω περιπτώσεις ο αιρετός οφείλει να εξοφλήσει ή να ρυθμίσει την οφειλή του εντός αποκλειστικής προθεσμίας 10 ημερών, αφότου η βεβαίωση της οφειλής κατέστη οριστική και έλαβε γνώση αυτής ή, αν ασκηθούν ένδικα βοηθήματα, αφότου εκδοθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση.
Στο πλαίσιο αυτό, τονίζεται ιδιαίτερα η ανάγκη ελέγχου κάθε φορά του χρόνου που ο αιρετός κατέστη οφειλέτης, καθώς είναι κρίσιμο για την προθεσμία εξόφλησης ή ρύθμισης της οφειλής και την έκδοση της σχετικής διαπιστωτικής πράξης έκπτωσης. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που ένας δημοτικός σύμβουλος καταστεί οφειλέτης του Δήμου μετά την απόφαση ανακήρυξης των επιτυχόντων και επιλαχόντων συνδυασμών του πολυμελούς πρωτοδικείου και έχει ασκήσει ένδικο βοήθημα, τότε το αιρετό πρόσωπο δικαιούται να εξοφλήσει ή να ρυθμίσει την οφειλή του όχι βάσει εφαρμογής της παραγράφου 2 του άρθρου 11 του ν. 4804/2021, αλλά εντός αποκλειστικής προθεσμίας 10 ημερών αφότου εκδοθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση, βάσει εφαρμογής της παραγράφου 3 του άρθρου 11 του ν. 4804/2021.
Αντίστοιχα, σε περίπτωση που ένας δημοτικός σύμβουλος καταστεί για πρώτη φορά οφειλέτης του δήμου στις 28 Δεκεμβρίου 2023 και λάβει γνώση της οφειλής του στις 3 Ιανουαρίου 2023, τότε θα εκπέσει, κατ΄ εφαρμογή της παραγράφου 3 του άρθρου 11 του ν.4804/2021, εάν δεν εξοφλήσει ή δεν ρυθμίσει την οφειλή του εντός αποκλειστικής προθεσμίας 10 ημερών, αφότου η βεβαίωση της οφειλής καταστεί οριστική και λάβει γνώση αυτής, εάν εν τω μεταξύ δεν ασκήσει σχετικό ένδικο βοήθημα.
Τέλος, σε περίπτωση που ένας πρόεδρος δημοτικής κοινότητας έχει καταστεί οφειλέτης του δήμου δύο φορές, την πρώτη φορά πριν την εκλογή του, με άσκηση μάλιστα σχετικού ένδικου βοηθήματος, και τη δεύτερη φορά μετά την εκλογή του ή κατά τη διάρκεια της δημοτικής περιόδου, τότε οφείλει να εξοφλήσει: α) την πρώτη οφειλή, ακόμα και εάν δεν έχει εκδοθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση, έως και τις 2.1.2024. β) τη δεύτερη οφειλή εντός δέκα (10) ημερών, αφότου η βεβαίωση της οφειλής κατέστη οριστική και έλαβε γνώση αυτής ή, αν ασκηθούν ένδικα βοηθήματα, αφότου εκδοθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση.
Διαβάστε την εγκύκλιο στο diavgeia.gov.gr
