Ο νέος ΚΟΚ θα αρχίσει να ισχύει τρεις μήνες μετά τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, παρουσιάστηκαν οι βασικές προβλέψεις του νέου ΚΟΚ, ο οποίος πλέον ρυθμίζει με αυστηρότερο πλαίσιο ποινών μια σειρά από παραβάσεις. Ωστόσο από νομικής σκοπιάς, η σημαντικότερη καινοτομία που εισάγει ο νέος ΚΟΚ είναι η θεσμοθέτηση της έννοιας της «υποτροπής».
Ως υποτροπή νοείται η επανειλημμένη παραβατική συμπεριφορά, ανεξάρτητα από την τοπική ή χρονική εγγύτητα από την τέλεση της προηγούμενης παράβασης (πλην όμως, εντός πενταετίας) και ανεξάρτητα από την επίδοση ή μη των εκθέσεων βεβαίωσης παραβάσεων.
Έτσι, οι ποινές για συχνές ή επαναλαμβανόμενες παραβάσεις πλέον δεν θα αθροίζονται, αλλά θα σωρεύονται και θα οδηγούν σε αυστηρότερες κυρώσεις με κλιμακωτό χαρακτήρα όχι μόνο χρηματικά, αλλά και διοικητικά, έως ακόμα και με ποινικές διώξεις.
Συνεπώς, ενώ με το προηγούμενο καθεστώς, αν μια παράβαση επέσυρε χρηματικό πρόστιμο 300 ευρώ και η επανάληψη της απλώς αθροίζονταν (οπότε έφτανε τα 600 ευρώ), πλέον η επανάληψη της θα λογίζεται ως «υποτροπή» και θα αντιμετωπίζεται κλιμακούμενα με πολλαπλάσιο χρηματικό πρόστιμο αλλά και με άλλες διοικητικές και ποινικές ευθύνες. Πιο συγκεκριμένα:
Χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση
Κατά τον νέο ΚΟΚ, η εν κινήσει χρήση κινητού τηλεφώνου απαγορεύεται ρητά, όπως και η χρήση άλλης ηλεκτρονικής συσκευής. Η εν κινήσει χρήση κινητού τηλεφώνου επιτρέπεται μόνο όταν αυτό είναι τοποθετημένο σε ειδική θέση για ανοικτή ακρόαση ή για λειτουργία εφαρμογών πλοήγησης (GPS) ή όταν χρησιμοποιείται με ακουστικό ασύρματης επικοινωνίας.
Την πρώτη φορά που θα διαπιστώνεται η παραπάνω παράβαση, το πρόστιμο που θα επισύρει θα ανέρχεται στα 350 ευρώ και επιπλέον θα αφαιρείται το δίπλωμα του οδηγού για 30 ημέρες. Σε περίπτωση υποτροπής, το πρόστιμο φτάνει τα 1000 ευρώ, με επιπλέον αφαίρεση διπλώματος για 180 ημέρες. Σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής, το πρόστιμο φτάνει τις 2.000 ευρώ, με αφαίρεση διπλώματος για ένα έτος. Τέλος, ποινικοποιείται η συμπεριφορά, σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος.
Όρια ταχύτητας:
Το σχέδιο περιλαμβάνει μείωση των επιτρεπόμενων ταχυτήτων σε κατοικημένες περιοχές και παράλληλα αύξηση σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους. Εντός κατοικημένων περιοχών, το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας, ορίζεται σε 30 χλμ/ώρα και υπό προϋποθέσεις μπορεί να φτάσει στα 50 χλμ/ώρα. Εκτός κατοικημένων περιοχών, το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας, αλλάζει ανάλογα με την κατηγορία του οχήματος και με τον τύπο του οδικού δικτύου. Έτσι, η ανώτατη επιτρεπόμενη ταχύτητα ενός τυπικού οχήματος ΙΧ και μιας μοτοσικλέτας άνω των 120 κ.ε., θα είναι 90 χλμ/ώρα σε απλό οδικό δίκτυο, 130 χλμ/ώρα σε οδούς ταχείας κυκλοφορίας και 140 χλμ/ώρα σε αυτοκινητόδρομους. Με τον σημερινό ΚΟΚ, σε όποιον υπερβεί το όριο ταχύτητας επιβάλλεται πρόστιμο από 20 έως 175 ευρώ και ο οδηγός στερείται την άδεια οδήγησης για έως 60 ημέρες. Με τις προωθούμενες αλλαγές επιβάλλεται πρόστιμο 700 ευρώ σε όποιον υπερβεί το όριο κατά 50 χλμ./ώρα, ενώ ο οδηγός στερείται το δίπλωμά του για 60 ημέρες. Σε περίπτωση υποτροπής το πρόστιμο ανεβαίνει στα 1.000 ευρώ και η άδεια οδήγησης αφαιρείται για έως 180 ημέρες, ενώ σε περίπτωση τρίτης παράβασης, το πρόστιμο διπλασιάζεται στα 2.000 ευρώ και ο οδηγός στερείται το δίπλωμά του για ένα έτος. Γενικά, ο νέος ΚΟΚ κινείται στη λογική της τιμωρίας του ίδιου του οδηγού και όχι του οχήματος, δηλαδή δεν αφαιρούνται οι πινακίδες κυκλοφορίας, πλην ορισμένων εξαιρέσεων.
Ηλεκτρικά πατίνια
Όπως ορίζεται και με το νόμο περί μικροκινητικότητας του 2021, για τα Ε.Π.Η.Ο. (ηλεκτρικά πατίνια κλπ) το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας ορίζεται σε 25 χλμ/ώρα. Τα Ε.Π.Η.Ο. απαγορεύεται να κυκλοφορούν σε οδούς όπου το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας των αυτοκίνητων οχημάτων υπερβαίνει τα 50 χλμ/ώρα. Παρότι είμαστε εν αναμονή εκδόσεως σχετικής Υπουργικής Απόφασης, ως φαίνεται, η κίνηση με ταχύτητα άνω των 25 χλμ/ώρα και έως 35 χλμ/ώρα θα τιμωρείται με πρόστιμο 30 ευρώ, ενώ άνω των 35 χλμ/ώρα με πρόστιμο 150 ευρώ. Ίδιο πρόστιμο θα επιβάλλεται και για την παράνομη στάθμευση των ΕΠΗΟ. Μετά από 5 ώρες επιβάλλεται νέο πρόστιμο, ενώ μετά την παρέλευση και δεύτερου πενταώρου, το ηλεκτρικό πατίνι θα απομακρύνεται.
Χρήση τεχνικών μέσων για διαπίστωση παραβάσεων («κάμερες»)
Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει ότι κάμερες και άλλα τεχνικά μέσα (πχ. αισθητήρες), μπορούν να τοποθετούνται τόσο σε σταθερά σημεία, όσο και σε οχήματα έκτακτης ανάγκης, αλλά και σε δημόσια οδικά μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ. Πλην όμως, η χρήση τους επιτρέπεται μόνο με σχετική προειδοποίηση προς το κοινό.
Η παράβαση μπορεί να βεβαιωθεί και μόνο με τον αριθμό κυκλοφορίας. Η πράξη επικολλάται στον ανεμοθώρακα ή επιδίδεται ηλεκτρονικά/ταχυδρομικά στον φερόμενο ιδιοκτήτη. Ο ιδιοκτήτης λογίζεται ως παραβάτης, εκτός αν εντός 7 ημερών υποδείξει με υπεύθυνη δήλωση τον πραγματικό οδηγό, ο οποίος επίσης πρέπει να συνυποβάλει δήλωση αποδοχής.
Κλήσεις μέσω gov.gr
Ήδη από τον Ιούλιο του 2024, είχε τεθεί σε πιλοτική εφαρμογή η «Ηλεκτρονική Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης», που θεσμοθετήθηκε με Κοινή Υπουργική Απόφαση. Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, οι κάμερες θα καταγράφουν τις παραβάσεις και οι κλήσεις είτε θα επικολλώνται στον ανεμοθώρακα (σε περιπτώσεις παράνομης στάθμευσης), είτε θα αποστέλλονται μέσω ταχυδρομείου, είτε πλέον η ενημέρωση θα γίνεται μέσω θυρίδας στο gov.gr (ηλεκτρονική επίδοση). Αξιοποιείται έτσι το Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας Πολιτών και η διαλειτουργικότητα εξασφαλίζεται με συνεργασία των συναρμόδιων αρχών. Τα πρόστιμα θα πληρώνονται εντός 2 μηνών από την επίδοση, ενώ εάν δεν καταβληθούν, τότε βεβαιώνονται στον οικείο ΟΤΑ και εισπράττονται μέσω Κ.Ε.Δ.Ε. (Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων). Συνεπώς δεν θα είναι άμεσα εισπρακτέα μέσω Taxisnet, ωστόσο θα μετατρέπονται σε οφειλές προς το Δημόσιο. Προβλέπεται, τέλος, δικαίωμα υποβολής αντιρρήσεων (ένσταση) εντός 3 ημερών από την επίδοση
«Σφήνες» μοτοσικλετών
Νομιμοποιείται υπό όρους η διήθηση των μοτοποδηλάτων και μοτοσικλετών, σε πυκνή κυκλοφορία. Η διήθηση επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση ότι ο δρόμος έχει τουλάχιστον δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, ότι τα άλλα οχήματα είναι ακινητοποιημένα, ότι η ταχύτητα του δικύκλου δεν υπερβαίνει τα 30 χλμ/ώρα, κι ότι ο οδηγός έχει αναμμένα τα φώτα διασταύρωσης, τηρεί ασφαλείς αποστάσεις και παραχωρεί προτεραιότητα.
Στάση, στάθμευση και θέσεις ΑμεΑ
Εξακολουθούν να ισχύουν οι παραβάσεις σχετικά την παράνομη στάση και στάθμευση. Ωστόσο πλέον, όταν αυτή συνεχίζεται πέραν των 3 ωρών, βεβαιώνεται νέα παράβαση και υφίσταται «υποτροπή». Μετά την πάροδο και δεύτερου τρίωρου (6 ώρες συνολικά), μπορεί να γίνει μεταφορά (απομάκρυνση) του οχήματος, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, επιτρέπεται άμεση απομάκρυνση (π.χ. σε ράμπες ΑμεΑ, ΛΕΑ, στάθμευση που εμποδίζει την κυκλοφορία).
Ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ ή 150 ευρώ και αφαίρεση άδειας οδήγησης για 20 ημέρες. Σε περιπτώσεις στάθμευσης σε ράμπες ΑμεΑ ή θέσεις ΑμεΑ, το πρόστιμο ανέρχεται σε 1.000 ευρώ και προβλέπεται αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες. Σε ιδιαίτερα σοβαρές ή επαναλαμβανόμενες περιπτώσεις, δύνανται να επιβληθούν χρηματικές ποινές έως 2.000 ευρώ και αλλά και ποινικές κυρώσεις, εφόσον η παράβαση δημιουργεί πραγματικό κίνδυνο.
Κράνος ασφαλείας σε δικυκλιστές
Υποχρεωτικό κράνος για συνεπιβάτες – Πρόστιμα και στους δύο
Αξίζει να σημειωθεί πως μια από τις νέες μεγάλες αλλαγές που φέρνει ο νέος ΚΟΚ είναι η ρητή πρόβλεψη προστίμου ακόμη και για τους συνεπιβάτες μηχανής, οι οποίοι δεν θα φορούν το κράνος ασφαλείας. Μέχρι τώρα, το πρόστιμο επιβαλλόταν κανονικά στον αναβάτη της μηχανής, στον οδηγό δηλαδή, πλέον θα υπάρχει πρόστιμο και για κάποιον ο οποίος ανεβαίνει σε δίκυκλο και δεν φοράει το κράνος ασφαλείας.
Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και παραβίαση ερυθρού σηματοδότη
Ο νέος ΚΟΚ εισάγει αυστηρότερες ποινές για όσους οδηγούν έχοντας καταναλώσει αλκοόλ, κλιμακώνοντας τις κυρώσεις ανάλογα με το επίπεδο αλκοόλης στον οργανισμό.
Υπέρβαση ορίου: Για συγκεντρώσεις αλκοόλης από 0,25 mg/l έως 0,60 mg/l στον εκπνεόμενο αέρα (ή το αντίστοιχο στο αίμα), επιβάλλεται: Πρόστιμο 1.000 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για 3 έως 6 μήνες και αφαίρεση πινακίδων για ίδιο χρονικό διάστημα.
Υψηλή υπέρβαση ορίου (σοβαρή μέθη): Για συγκεντρώσεις πάνω από 0,60 mg/l επιβάλλεται: Πρόστιμο έως και 2.000 ευρώ, αφαίρεση άδειας οδήγησης για έως και 10 έτη σε υποτροπή και υποχρεωτική ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος. Εκκινείται δε, ποινική διαδικασία με ενδεχόμενο φυλάκισης και βαρύτερες συνέπειες Σε περίπτωση υποτροπής εντός 5 ετών, τα πρόστιμα διπλασιάζονται και επιβάλλεται μακροχρόνια ή οριστική αφαίρεση άδειας.
Περαιτέρω, η παράβαση του κόκκινου σηματοδότη θεωρείται υψηλής επικινδυνότητας και τιμωρείται με διοικητικό πρόστιμο ύψους 700 ευρώ, άμεση αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 60 ημέρες κι αφαίρεση πινακίδων και άδειας κυκλοφορίας για το ίδιο διάστημα Η ποινή επιβάλλεται επιτόπου από τις αρχές, ενώ προβλέπεται και βαθμολόγηση παραβάτη στο Σ.Ε.Σ.Ο. (Σύστημα Ελέγχου Συμπεριφοράς Οδηγών), η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αναθεώρηση ικανότητας οδήγησης.
Εκτός λεωφορειολωρίδων τα ταξί
Ο νέος ΚΟΚ ρυθμίζει με σαφήνεια αμφιλεγόμενα ζητήματα, όπως η χρήση των λεωφορειολωρίδων από τα ταξί. Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις, η κυκλοφορία των ταξί -συμπεριλαμβανομένων και αυτών που μεταφέρουν επιβάτες- στις λωρίδες αποκλειστικής χρήσης λεωφορείων απαγορεύεται, με στόχο τη διασφάλιση της ανεμπόδιστης διέλευσης των δημόσιων συγκοινωνιών. προβλέπονται μόνο για ταξί μηδενικών εκπομπών ρύπων, για ειδικά οχήματα που μεταφέρουν άτομα με αναπηρία, καθώς και για σύντομες στάσεις επιβίβασης ή αποβίβασης επιβατών, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παρακωλύεται η κυκλοφορία των λεωφορείων.
Συμπερασματικά,
Ο δρόμος δεν είναι μόνο άσφαλτος και φανάρια. Είναι τόπος καθημερινής συνεύρεσης ανθρώπων αλλά κι ένας καθρέφτης της κοινωνίας μας. Ο νέος ΚΟΚ, σε μια Ελλάδα με περίπου 7.000.000 οχήματα, μπορεί να γίνει το έναυσμα για μια αλλαγή που χρειαζόμαστε: λιγότερα ατυχήματα, περισσότερος σεβασμός, καλύτερη καθημερινότητα. Οι κυρώσεις είναι μόνο το εργαλείο. Το στοίχημα είναι η αλλαγή της κουλτούρας.
