Γράφει, ο Αριστείδης Ρούνης,
Φοιτητής του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Καθώς αυτό το έτος της αντιμετώπισης του Covid-19 έφτασε στο τέλος, αναμένεται ένα καλύτερο έτος με αισιοδοξία. Υπάρχει όμως, ένα ζήτημα που απασχολεί την κοινή γνώμη στα καθημερινά «πηγαδάκια», που δημιουργούνται, είτε σε εργασιακούς χώρους, είτε κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων του ελεύθερου χρόνου. Αυτό δεν είναι άλλο από τα όρια των δικαιωμάτων και ως απόρροια αυτού το σημείο έναρξης των υποχρεώσεων. Δυο έννοιες στην ελληνική γλώσσα αλληλένδετες και ανάλογες. Δυο όροι που ακούγονται στο δημόσιο λόγο συνεχώς.
Αρχικά, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι, το ευρύτερο ζήτημα της προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που έχει ρυθμιστεί, εδώ και πολλά έτη, ήδη από το 1948, επανέρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο προσκήνιο. Δεν είναι πρωτόγνωρο, καθώς εδώ και αρκετούς αιώνες, δεν έχει βρεθεί το «αντίδοτο», στην προστασία των δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, κατά τα έτη της οθωμανικής αυτοκρατορίας διεξάγονταν επεκτατικές επιχειρήσεις ή προσηλυτισμοί, οπότε είχαμε καταπάτηση του σημερινού δικαιώματος της ανεξιθρησκείας. Ωστόσο στις μέρες μας, υφίστανται κυρίαρχα κράτη, όπου έχει θεσμοθετηθεί το Σύνταγμα, ο ανώτατος νόμος αυτού και εκεί καθορίζονται ρητά τόσο τα δικαιώματα, όσο και οι υποχρεώσεις των πολιτών σε ατομικό, όπως και σε κοινωνικό επίπεδο.
Ειδικότερα, η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1948, καθορίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες, για όλες τις γυναίκες και άντρες, που διαβιούν στα αναγνωρισμένα από τον οργανισμό 193 κράτη. Μεταξύ αυτών, ο κάθε άνθρωπος έχει ελευθερίες, έχει το δικαίωμα να εκφραστεί, να μπορέσει δηλαδή, να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε δήλωση επιθυμεί. Με άλλα λόγια, έχει το δικαίωμα της ίσης αντιμετώπισης από το εκάστοτε κράτος, το δικαίωμα της «ισότητας». Σύμφωνα με το Άρθρο 4, παρ 1 και 2 του ελληνικού Συντάγματος, «οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. Oι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις». Είναι, άρα, εμφανές το πόσο σημαντικό είναι η προάσπιση της ισότητας των ανθρώπων στη χώρα.
Από την άλλη πλευρά, υφίστανται αυτές οι υποχρεώσεις που αναφέρει το Σύνταγμα, πηγάζουν, με άλλα λόγια, από τη κείμενη νομοθεσία. Έτσι, οι πολίτες οφείλουν να υπακούουν στους νόμους του κράτους. Να συμμορφώνονται με τις υποδείξεις των κρατικών οργάνων. Άρα δημιουργείται μια σχέση δράσης – αντίδρασης μεταξύ κράτους και πολιτών. Κάθε κρατικός λειτουργός αποτελεί ένα φορέα δικαιωμάτων, αλλά και υποχρεώσεων έναντι του κοινωνικού συνόλου των πολιτών στους οποίους προσφέρει τις υπηρεσίες του. Το ίδιο ισχύει αν αντιστρέψουμε τη φράση για τον πολίτη.
Περνώντας στο τομέα τους Διεθνούς Δικαίου, που ρυθμίζει τα αντίστοιχα θέματα σε διακρατικό και κατά προέκταση σε παγκόσμιο επίπεδο, αξίζει να επισημανθεί ότι κάθε κράτος έχει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του. Αν χρησιμοποιήσουμε την περίπτωση της Ελληνοτουρκικής διένεξης, θα παρατηρήσουμε ότι οι αιτιάσεις της Γείτονος στο Αιγαίο αντιτίθενται στα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Καταλήγοντας, αξίζει να αναφερθεί ότι ενώ η παγκόσμια κοινότητα διανύει το έτος 2020, το ζήτημα της παραβίασης των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συνεχίζει να βρίσκεται στην 1η γραμμή των συζητήσεων. Αυτό όμως μπορεί να αναφερθεί και ως η μη τήρηση των υποχρεώσεων. Έτσι, Διεθνείς οργανισμοί και κυβερνήσεις, προτείνεται να ασχοληθούν μ’ αυτό το σημαντικό ζήτημα, διότι κάθε άνθρωπος δικαιούται να έχει τα δικαιώματα του, ως εκεί όμως ακριβώς που ξεκινούν οι υποχρεώσεις του.
