Οι θεσμοί είναι ο πραγματικός πλούτος μιας κοινωνίας

ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ

«Η κρατική εξουσία είναι μια, αδιαίρετη και ανήκει στον λαό»

«Αν σε ένα κράτος υπάρχουν θεσμοί, αλλά δεν προστατεύουν αποτελεσματικά τα δικαιώματα των πολιτών, όταν δηλαδή δεν υπάρχει κράτος δικαίου, μπορούμε άραγε να μιλάμε για Δημοκρατία;»

Μπορούμε να έχουμε διαφορετικές απόψεις, ακόμα και συμφέροντα, οφείλουμε όμως να λειτουργούμε με κανόνες και να έχουμε όρια που επιτάσσουν οι νόμοι, αλλά και η δεοντολογία στο δημόσιο λόγο μας. Ο σεβασμός στους Θεσμούς και στη Δικαιοσύνη αποτελεί υποχρέωση όλων των πολιτών, που λειτουργούν με υπευθυνότητα και σοβαρότητα

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα² Οι πολίτες είναι απογοητευμένοι και από τους θεσμούς, αφού μόνο ένας στους τρεις εμπιστεύεται τις Ανεξάρτητες Αρχές (34%), τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (32,6%), την κυβέρνηση (31,4%), τη Δικαιοσύνη (29,4%),το Κοινοβούλιο το 25,9%, τα κόμματα το 13,6% και τα ΜΜΕ το 6,5%. Νομίζω ότι είναι κοινός τόπος ότι: ο σεβασμός, το κύρος, η εκτίμηση και η εμπιστοσύνη δεν χαρίζονται! Κερδίζονται, με μοναδικό και αλάθητο κριτήριο τα καλά μας έργα! Παράλληλα όσοι αναλαμβάνουν δημόσια αξιώματα και οφείλουν να προασπίζουν, έναντι παντός τιμήματος, το δημόσιο συμφέρον, αφού: «Η κρατική εξουσία είναι μια, αδιαίρετη και ανήκει στον λαό» (Βλ. αρθ 1παρ2,3 Συντάγματος)

Τα ζητήματα που υπάρχουν αναφορικά με τους θεσμούς είναι πολλά και σημαντικά :Πλησιάζει ο χρόνος της επιλογής του ΠτΔ και η σχετική συζήτηση έχει αρχίσει πλέον στα ΜΜΕ όπου διάφοροι αναφέρονται σε ονόματα προσώπων που θα μπορούσαν να κοσμήσουν το ύπατο αξίωμα προβαίνουν όμως και σε υποτιμητικά σχόλια, που δυναμιτίζουν το ήπιο κλίμα αλλά και κάθε προσπάθεια συναίνεσης .

Το δυστύχημα είναι η συζήτηση έχει πάρει πολλές φορές πολύ άσχημο δρόμο και δεν βοηθά την ενημέρωση, προκαλεί σύγχυση, αμφιβολίες και ακόμη και τον άδικο διασυρμό προσωπικοτήτων που ήδη προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες, αλλά και έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν και από το ανώτατο αυτό αξίωμα στην ομαλή λειτουργία του Δημοκρατικού μας Πολιτεύματος. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, για να μπορέσει να επιτελέσει το έργο, όπως προδιαγράφεται αυστηρά από το Σύνταγμα, πρέπει να εκπροσωπεί όλους τους Έλληνες και για να συμβαίνει αυτό πρέπει όλοι να μην ευτελίζουμε την διαδικασία επιλογής του και το κύρος του. Την ίδια ώρα κάποιοι ασχολούνται με ανύπαρκτες υποψηφιότητες ανθρώπων που ακόμη και οι ίδιοι οι δήθεν υποψήφιοι πολλές φορές αγνοούν, ενώ παράλληλα γίνεται προβολή άλλων που κανείς δεν θα επέλεγε ούτε για θυρωρό της πολυκατοικίας τους .

Ο απερίγραπτος κατήφορος που έχει καταλάβει ορισμένους είναι τέτοιος, ώστε καθημερινά πλέον ευτελίζουν και υβρίζουν τους Θεσμούς για διάφορους λόγους και αιτίες. Παράλληλα υπάρχουν και κάποιοι που εμπλέκουν τους θεσμούς από τον ΠτΔ ως την ηγεσία της Δικαιοσύνης και των Ανεξαρτήτων Αρχών, σε δημόσιες ή δικαστικές υποθέσεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ιδίους και την τρέχουσα πολιτική διαπάλη, πράγμα ηθικά και πολιτικά απαράδεκτο. Άλλωστε οι θεσμοί δεν υποστηρίζονται επαρκώς, ενώ πολλές φορές αποτελούν την εύκολη βορά πολιτικών σκοπιμοτήτων.

Δεν είναι δυνατόν την στιγμή που η Χώρα διέρχεται δύσκολες συνθήκες, κάποιοι να παίζουν με τους θεσμούς χρησιμοποιώντας μια απαράδεκτη συζήτηση ακόμη και το για το ζήτημα της επιλογής του ΠτΔ ή της Δικαιοσύνης και της απονομής της ή της επιλογής της Ηγεσίας της. Παράλληλα και πολύ συχνά το ΕΔΔΑ καταδικάζει την Ελλάδα για τη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Χρειάζεται λίγος σεβασμός στους θεσμούς, η ιστορία και η πείρα διδάσκουν και είναι καιρός είναι να συνέλθουμε. Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια από τις κρισιμότερες καμπές της ιστορίας της, κυρίως εξαιτίας των εγγενών αδυναμιών των θεσμών της, αλλά και της εξασθένισής τους. Οι θεσμοί αποτελούν τον βασικό ιστό πάνω στον οποίο λαμβάνονται όλες οι αποφάσεις και αναπτύσσονται οι ενέργειες του κράτους και των πολιτών και αποτελούν τη μόνη εγγύηση μιας ευνομούμενης και δημοκρατικής πολιτείας. Η κριτική προς τις πράξεις ή τις παραλήψεις των θεσμών, είναι στοιχειώδες δημοκρατικό δικαίωμα των πολιτών και ουδόλως υποδηλώνει προσβολή των θεσμών, πρέπει όμως να ασκείται με τρόπο κόσμιο και ειδικά για την δικαιοσύνη μέσα στο πλαίσιο των κανόνων που διέπουν την αξιολόγηση των δικαστικών αποφάσεων³.

Άλλωστε το ΕΔΔΑ έκρινε («Υπόθεση Ζουμπουλίδης κατά Ελλάδας» (No. 3) (57246/21), ότι σύμφωνα με άρθρο 6 παρ 1 της ΕΣΔΑ, δεν μπορεί να εμποδισθεί η άσκηση αγωγής αποζημιώσεως κατά τις διατάξεις των άρθρων 105-106 ΕισΝΑΚ, υφισταμένης αστικής ευθύνης του δημοσίου, από πράξεις των οργάνων του Κράτους και μάλιστα της δικαστικής λειτουργίας (βλ. ΣτΕ 2168/2016 επταμ., 48/2016 επταμ., 1330/2016). Όπως κρίθηκε (ΣτΕ Ολ. 1501/2014)υφίσταται ευθύνη του Κράτους προς αποζημίωση,από ζημιογόνες πράξεις των οργάνων του και των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας, όχι μόνο παράνομες, όπως ρητώς προβλέπει η διάταξη του άρθρου 105 ΕισΝΑΚ, αλλά και νόμιμες.⁴

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η δράση της διέπεται από την αρχή της νομιμότητας, όπου στο άρθρο 288 της Συνθήκης Ε.Κ. (ΣΕΚ) καθιερώνεται ρητά η υποχρέωση της Κοινότητας για αποκατάσταση των ζημιών που προξενούν τα όργανα ή οι υπάλληλοί της κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. (βλ. Υποθέσεις Francovich and Bonifaci (C-6,9/90, Απόφαση Brasserie du pecheur (C-46/93).

Στην βαρυσήμαντη ομιλία της για την 48^η επέτειο της αποκατάστασης της δημοκρατίας στην χώρα μας της 24.7.2022 ⁵, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αικατερίνη Σακελλαροπούλου υπενθύμισε ότι: «Ο λαϊκισμός … υπονομεύει τη διάκριση των εξουσιών και την ισορροπία του πολιτεύματος. Τα θεσμικά αντίβαρα, όμως, είναι θεμέλια του Κράτους Δικαίου και δεν υποτάσσονται στις πλειοψηφίες και τους εφήμερους συσχετισμούς. Η δικαιοσύνη δεν απονέμεται με βάση το κοινό περί δικαίου αίσθημα αλλά σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους».