Τη συγκρατημένη αισιοδοξία τους για την Ελληνική κτηματαγορά, παρά τις προκλήσεις που εμφανίζονται, εξαιτίας του πληθωρισμού, της επιβράδυνσης της ανάκαμψης και των υψηλών επιτοκίων, διατύπωσαν ο Θεόδωρος Μητράκος, Διευθυντής – Σύμβουλος Διοίκησης και πρώην Υποδιοικητής της ΤτΕ και η Δρ. Αλεξάνδρα Κρυσταλογιάννη, Επικεφαλης Ερευνας και Στρατηγικης Επενδυσεων, Avison Young, Παρίση στην 23η Prodexpo που πραγματοποιείται Δευτέρα 24 και την Τρίτη 25 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Ειδικότερα, όπως δήλωσε ο κ. Μητράκος, από το 2017 η Ελληνική κτηματαγορά ακολουθεί μία σημαντική ανοδική πορεία έχοντας καλύψει το 80% των απωλειών της κρίσης, αλλά, όπως τόνισε «ακόμα δεν βρισκόμαστε στο προ κρίσης επίπεδο».
Επιπλέον, πρόσθεσε ότι: «Η Ελλάδα δεν έχει ακολουθήσει το ράλι αύξησης τιμών της τάξης του 50% της διεθνούς κτηματαγοράς, άρα υπάρχουν ακόμα ευκαιρίες». Όσον αφορά μία ενδεχόμενη «φούσκα» στην αγορά, επεσήμανε ότι: «Όλοι οι δείκτες δείχνουν ότι δεν οδηγούμαστε σε κάτι τέτοιο. Στην Ελλάδα δεν ανησυχούμε ιδιαίτερα στο κομμάτι αυτό».
Σύμφωνα με τον κ. Μητράκο, κρίσιμος παράγοντας είναι το εάν η Ευρώπη μπει σε ύφεση, καθώς όπως είπε: «Η Ελλάδα μπαίνει αργότερα σε ύφεση αλλά μένει για περισσότερο διάστημα».
«Ο δυναμισμός θα συνεχίσει, ίσως με μειωμένους ρυθμούς τα επόμενα τρίμηνα», εκτίμησε, καθώς ούτε η γεωπολιτική ούτε η ενεργειακή κρίση ανέκοψε αυτόν τον ρυθμό».
Στο πλαίσιο και του προγράμματος αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, η αγορά έχει προεξοφλήσει 0,75 το προσεχές διάστημα και 0,5 μέχρι το τέλος του χρόνου. Όπως είπε, συνολικά, η αύξηση των επιτοκίων ίσως φτάσει στο 2,5%. «Αυτό αλλάζει τα δεδομένα για το κόστος δανεισμού τόσο για τις εταιρείες όσο και για τα νοικοκυριά. Γεγονός που θα περιορίσει τη ζήτηση και να δυσκολέψει την αγορά τα επόμενα έτη». Όσον αφορά την αύξηση του πληθωρισμού, ο κ. Μητράκος ανέφερε ότι ήδη επηρεάζει την κτηματαγορά, καθώς όπως είπε: Υψηλός πληθωρισμός σημαίνει αρνητικά επιτόκια, ωστόσο, αυτό αποτελεί μία ευκαιρία για τους ανθρώπους που έχουν ένα investment profile. Επιπλέον, όπως τόνισε ο κ. Μητράκος: Το προσεχές διάστημα Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών μέχρι το 2024 θα χάσει το 20% της δύναμής του, γεγονός που θα περιορίσει την εγχώρια ζήτηση.
Πρόσθεσε ωστόσο ότι ένα κομμάτι των απωλειών θα καλυφθεί από τις μισθολογικές αυξήσεις, αλλά ταυτόχρονα σύμφωνα με τους δείκτες, απομακρύνεται ο κίνδυνος του spiral που μπορεί να επηρεάσει την αγορά. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο πρώην υποδιοικητής της ΤτΕ: «Το καλό επενδυτικό ακίνητο θα έχει αυξημένη ζήτηση και θα κρατήσει μία θετική πορεία, όπως για παράδειγμα τα τουριστικά ακίνητα και τα logistics», και συμπλήρωσε ότι «έχουμε δρόμο να διανύσουμε ως χώρα για την ενίσχυση της ελληνικής κτηματαγοράς».
Απ΄ την πλευρά της η Δρ. Κρυσταλλογιαννη ανέφερε ότι παρατηρήθηκε πολύ μεγάλη αύξηση της κεφαλαιακής αξίας και αυτό οφείλεται στην αύξηση της αγοράς κεφαλαίων και τα επίπεδα των επιτοκίων, καθώς όπως είπε πολλοί επενδυτές επένδυσαν σε real estate.
Επεσήμανε την ανοδική αύξηση σε γραφεία, αλλά και logistics και πρόσθεσε ότι η άνοδος επιτοκίων της ΕΚΤ αλλά και η άνοδος των ομολόγων επηρεάζει το real estate, γι΄ αυτό και το ενδιαφέρον εστιάζεται στο εισόδημα, δηλαδή στις εκμισθώσεις των ακινήτων, ενώ εκτίμησε και αυτή με τη σειρά της ότι δεν πρόκειται να οδηγηθούμε σε «φούσκα».
«Σε σχέση με την πρόσφατη κρίση, οι προϋποθέσεις τώρα είναι πολύ καλύτερες», ανέφερε χαρακτηριστικά, ενώ ιδιαίτερη αναφορά έκανε για τη σημαντική βελτίωση του θεσμικού και ρυθμιστικού πλαισίου στον κλάδο.
Επιπλέον, επεσήμανε ότι η αύξηση των επιτοκίων πρέπει να οδηγήσει τους επενδυτές στο να επικεντρωθούν στο εισόδημα, όπως για παράδειγμα σε τομείς όπως οι εστίες φοιτητών, μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, ο τομέας της υγείας.
Ειδικότερα, όσον αφορά τους χώρους εργασίας, τόνισε ότι: Αν και ιδίως στο εξωτερικό, χρησιμοποιούμε λιγότερο τον χώρο του γραφείου, υπάρχει ζήτηση για καλύτερα γραφεία, που να καλύπτουν τις καινούριες περιβαλλοντικές αλλά και εργασιακές συνθήκες.Ενώ, επεσήμανε ότι ο κλάδος των εμπορικών καταστημάτων έχει υποφέρει πολύ, λόγω και της ηλεκτρονικής αγοράς.
Τέλος, η κα Κρυσταλλογιαννη εξέφρασε την αισιοδοξία της λέγοντας ότι μακροπρόθεσμα η αγορά θα αποκατασταθεί και θα βρει μία νέα ισορροπία.
Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο δημοσιογράφος, Δημήτρης Πεφάνης, Director of Financial and Business Content, DPG Group of Companies.
