Η ασφάλιση αστικής ευθύνης των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων είναι υποχρεωτική, σύμφωνα με τον Νομικό Σύμβουλο της ΕΕΑΕ κον Περικλή Πολυχρονίδη.
Διαπιστώνεται όμως κατά τον ίδιον ότι οι συγγενείς θυμάτων σιδηροδρομικού ατυχήματος ή οι ζημιωθέντες, που υπέστησαν ζημίες προκληθείσες από την κυκλοφορία αμαξοστοιχιών, βαγονιών ή/και ελκτικών μηχανών, στερούνται της δυνατότητας να ασκήσουν ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, αλλά δύνανται μόνο να ασκήσουν τις αξιώσεις της ασφαλισμένης σιδηροδρομικής επιχείρησης από την ασφαλιστική σύμβαση κατά του ασφαλιστή και δη πλαγιαστικώς, κατά το άρθρο 72 ΚΠολΔ, ένεκα της μη συμμόρφωσης της πολιτείας στις επιταγές της ισχύουσας (από το 1997) νομοθεσίας.
Ο νομοθέτης εξάλλου, που θέσπισε τα ελάχιστα όρια αποζημίωσης στην περίπτωση σωματικής βλάβης ή θανάτου μετά από ομαδικό ατύχημα, υπήρξε φειδωλός.
Τι ισχύει κατά την νομοθεσία
1. Η ασφάλιση αστικής ευθύνης των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων είναι υποχρεωτική σύμφωνα με το άρθρο 22 του 4408/2016, που εναρμόνισε την ελληνική νομοθεσία με την Οδηγία 2012/34/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2012 για τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου (ΕΕ L343/32 της 14.12.2012).
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ανωτέρω άρθρου 22 του Ν.4408/2016 :
• Η σιδηροδρομική επιχείρηση είναι επαρκώς ασφαλισμένη ή διαθέτει επαρκείς εγγυήσεις βάσει όρων της αγοράς ώστε να καλύπτεται κατ’ εφαρμογή της εθνικής και διεθνούς νομοθεσίας από πλευράς αστικής ευθύνης ατυχημάτων, ιδίως όσον αφορά, τους επιβάτες, τις αποσκευές, τα εμπορεύματα, το ταχυδρομείο και τους τρίτους. Μπορούν να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες και το προφίλ κινδύνου των διαφόρων ειδών υπηρεσιών, ιδιαίτερα δε των σιδηροδρομικών υπηρεσιών που σχετίζονται με τον πολιτισμό ή την κληρονομιά.
• Η κάλυψη αστικής ευθύνης περιλαμβάνει την ικανοποίηση των νόμιμων απαιτήσεων κατά της σιδηροδρομικής επιχειρήσεως από ζημίες οι οποίες προκαλούνται από την κυκλοφορία των αμαξοστοιχιών, βαγονιών ή/ και ελκτικών μηχανών, οι οποίες περιγράφονται λεπτομερώς στα ασφαλιστήρια συμβόλαια ή στις εγγυητικές επιστολές προς κάλυψη των επαρκών εγγυήσεων, για τις εξής περιπτώσεις:
α. θανάσιμος τραυματισμός προσώπων,
β. σωματική βλάβη προσώπων,
γ. υλικές ζημίες οι οποίες προξενήθηκαν σε πρόσωπα, τα οποία δεν ανήκουν στο προσωπικό του λήπτη ασφάλισης ή εγγύησης (δηλαδή της σιδηροδρομικής επιχείρησης),
δ. υλικές ζημίες σε πράγματα (κινητά ή ακίνητα) αλλά και ζώα, που μεταφέρονται με την ασφαλισμένη ή υπό εγγύηση αμαξοστοιχία (βαγόνι ή/και ελκτική μηχανή),
ε. ζημίες σε όμορες, της σιδηροδρομικής υποδομής ιδιοκτησίες ή εγκαταστάσεις.
• Ατυχήματα ή ζημίες που οφείλονται σε ένα και το αυτό γεγονός ή αίτιο, θεωρούνται ότι αποτελούν ένα και το αυτό γεγονός ή αίτιο.
• Τα ελάχιστα όρια αποζημίωσης για τα οποία θα πραγματοποιείται η κάλυψη αστικής ευθύνης των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων έναντι τρίτων, είναι τα εξής:
α. Για υλικές ζημίες (θετικές ή αποθετικές) σε πράγματα τρίτων, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ζημιωθέντων τρίτων: είκοσι χιλιάδες(20.000) ευρώ ανά περιστατικό,
β. για σωματική βλάβη ή θάνατο τρίτων κατά άτομο: διακόσιες χιλιάδες (200.000) ευρώ ανά περιστατικό,
γ. για σωματική βλάβη ή θάνατο τρίτων, μετά από ομαδικό ατύχημα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των παθόντων: ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ ανά περιστατικό,
δ. το αθροιστικό ανώτατο όριο ευθύνης θα είναι κατ’ ελάχιστον πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ.
2. Σύμφωνα εξάλλου με το άρθρο 26 παρ. 1 του Ν.2496/1997, όταν η ασφάλιση αστικής ευθύνης είναι κατά νόμο υποχρεωτική, ο τρίτος ζημιωθείς έχει ευθεία αξίωση κατά του ασφαλιστή. Ωστόσο, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου αυτού «Με αποφάσεις του Υπουργού Ανάπτυξης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορούν να καθορίζονται οι υπηρεσίες ή τα νομικά πρόσωπα που θα δέχονται τις κοινοποιήσεις των ασφαλιστών, η διαδικασία ελέγχου τήρησης της υποχρεωτικής ασφάλισης, καθώς και οι αναγκαίες λεπτομέρειες λειτουργίας υποχρεωτικών ασφαλίσεων αστικής ευθύνης. Οι διατάξεις αυτού του άρθρου δεν εφαρμόζονται, αν δεν έχει προσδιορισθεί η υπηρεσία ή το νομικό πρόσωπο».
Δεν εκδόθηκε υπουργική απόφαση που να προσδιορίζει υπηρεσία ή νομικό πρόσωπο
Από την ανωτέρω διάταξη αλλά και σύμφωνα με την παγία και κρατούσα νομολογία των δικαστηρίων προκύπτει ότι εφόσον δεν έχει ακόμη εκδοθεί η ως άνω κοινή υπουργική απόφαση, που να προσδιορίζει την υπηρεσία ή το νομικό πρόσωπο, που προβλέπεται στο ως άνω άρθρο 26 παρ. 5, οι διατάξεις, που προβλέπουν ευθεία αξίωση του τρίτου σε περιπτώσεις υποχρεωτικής ασφαλίσεως αστικής ευθύνης, δεν εφαρμόζονται.
Ωστόσο, ουδέποτε μέχρι σήμερα έχει εκδοθεί η σχετική υπουργική απόφαση, που να καθορίζει την αρχή που θα δέχεται τις κοινοποιήσεις των ασφαλιστών για γεγονότα που οδηγούν σε λήξη/άρση της ασφαλιστικής σχέσης και θα ελέγχει την τήρηση της υποχρεωτικής ασφάλισης. Η σχετική αρμοδιότητα δεν είχε ανατεθεί στην «Επιτροπή Eποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης» (ΕΠ.Ε.Ι.Α.) ούτε περιλαμβάνεται στις αρμοδιότητες της εποπτεύουσας την ιδιωτική ασφάλιση Τράπεζας της Ελλάδος.
