ΔΣΑ
Σε συνέχεια της δημοσίευσης του 1ου Μέρους της Έκθεσης Αξιολόγησης (2024) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Αποδοτικότητα της Δικαιοσύνης (CEPEJ) για τα Δικαστικά Συστήματα των χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης, που αφορούσε την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης, δημοσιεύουμε σήμερα το 2ο Μέρος που αφορά στο ρυθμό απονομής και την αποδοτικότητα του συστήματος.
Ειδικότερα, στο παρόν 2ο μέρος παρουσιάζονται τα στοιχεία που αφορούν τον αριθμό νέων υποθέσεων, τον αριθμό δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων σε σχέση με το ρυθμό διεκπεραίωσης αυτών.
Από τη σύγκριση των αριθμητικών στοιχείων, με έτος αναφοράς το 2012 και το 2022, προκύπτει ότι στο διάστημα της τελευταίας δεκαετίας:
- Ο αριθμός νέων υποθέσεων έχει μειωθεί δραματικά: από 5,83 εισερχόμενες πολιτικές υποθέσεις 1ου βαθμού ανά 100 κατοίκους το 2012, οι νέες υποθέσεις ανέρχονται πλέον σε μόλις 1,31 ανά 100 κατοίκους.
- Πτώση παρουσιάζουν και οι νεοεισερχόμενες ποινικές και οι διοικητικές υποθέσεις, όπως και οι υποθέσεις των ανώτερων βαθμών δικαιοδοσίας (βλ. αναλυτικά τα αριθμητικά μεγέθη κατωτέρω).
Έτσι καταρρίπτεται πανηγυρικά ο γνωστός μύθος που αναπαράγουν συνέχεια δικαστικοί κύκλοι ότι η καθυστέρηση απονομής της Δικαιοσύνης οφείλεται στον πληθωρισμό των δικηγόρων που «γεννά» υποθέσεις, με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί και δη δραματικά ο αριθμός των εισερχομένων υποθέσεων στο δικαστικό σύστημα της χώρας.
- Ο αριθμός των δικαστών, στην ίδια περίοδο, έχει αυξηθεί σημαντικά και είναι πολύ υψηλότερος από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά δεδομένα. Ενδεικτικά, ενώ το 2012 στην Ελλάδα υπηρετούσαν 23,3 δικαστές ανά 100.000 κατοίκους, το 2022 υπηρετούν 37,3 δικαστές ανά 100.000 κατοίκους, τη στιγμή που η διάμεση τιμή στα ευρωπαϊκά κράτη είναι 17,6.
- Αντιθέτως, η Ελλάδα υπολείπεται έναντι των ευρωπαϊκών χωρών σε αριθμό δικαστικών υπαλλήλων: το 2022 υπηρετούσαν Ελλάδα: 44,7, ενώ η διάμεση τιμή του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι 57,9.
- Τέλος, παρά το γεγονός ότι οι εισερχόμενες υποθέσεις μειώνονται και οι δικαστικοί λειτουργοί αυξάνονται, ο ρυθμός διεκπεραίωσης των υποθέσεων (clearance rate), τόσο στις αστικές, όσο και στις ποινικές υποθέσεις υπολείπεται του 100% (αστικές υποθέσεις: 1ος βαθμός: 93%, 2ος βαθμός: 79%· ποινικές υποθέσεις: 1ος βαθμός: 70%, 2ος βαθμός: 64%) με αποτέλεσμα ο όγκος των εκκρεμών υποθέσεων να αυξάνεται και η απονομή της δικαιοσύνης να επιβραδύνεται. Επιτάχυνση παρατηρείται μόνον στις διοικητικές υποθέσεις, όπου ο ρυθμός διεκπεραίωσης (clearance rate) υπερβαίνει το 100%, με αποτέλεσμα οι εκκρεμείς υποθέσεις να μειώνονται.
Ακολουθούν τα αναλυτικά αριθμητικά δεδομένα και οι Πίνακες από την Έκθεση του CEPEJ:
Αριθμητικά δεδομένα
- Εισερχόμενες Υποθέσεις (ανά 100 κατοίκους):
Συνολικός αριθμός υποθέσεων 1ου βαθμού:
2022: Αστικές 1,31, Ποινικές 2,48, Διοικητικές 0,49
2020: Αστικές Μη διαθέσιμο, Ποινικές Μη διαθέσιμο, Διοικητικές 0,42
2018: Αστικές 1,99 , Ποινικές 4,36 , Διοικητικές 0,56
2016: Αστικές 1,36 , Ποινικές Μη διαθέσιμο, Διοικητικές 0,50
2014: Αστικές 2,23, Ποινικές Μη διαθέσιμο, Διοικητικές Μη διαθέσιμο
2012: Αστικές 5,83 , Ποινικές Μη διαθέσιμο, Διοικητικές 0,58
Συνολικός αριθμός υποθέσεων 2ου βαθμού:
2022: Αστικές 0,15, Ποινικές 0,36, Διοικητικές 0,16
2020: Αστικές Μη διαθέσιμο, Ποινικές 0,17, Διοικητικές 0,17
2018: Αστικές 0,21, Ποινικές 0,53, Διοικητικές 0,18
2016: Αστικές 0,17, Ποινικές Μη διαθέσιμο, Διοικητικές 0,15
2014: Αστικές 0,25 , Ποινικές Μη διαθέσιμο, Διοικητικές Μη διαθέσιμο
2012: Αστικές 0,23 , Ποινικές Μη διαθέσιμο, Διοικητικές 0,25
Συνολικός αριθμός υποθέσεων Ανωτάτου Δικαστηρίου:
2022: Αστικές Μη διαθέσιμο , Ποινικές 0,012, Διοικητικές 0,028
2020: Αστικές Μη διαθέσιμο, Ποινικές Μη διαθέσιμο, Διοικητικές 0,031
2018: Αστικές 0,022 , Ποινικές 0,015, Διοικητικές 0,034
2016: Αστικές Μη διαθέσιμο, Ποινικές 0,012, Διοικητικές 0,043
2014: Αστικές Μη διαθέσιμο, Ποινικές 0,011, Διοικητικές Μη διαθέσιμο
2012: Αστικές 0,015 , Ποινικές 0,016 , Διοικητικές Μη διαθέσιμο
- Ανθρώπινοι Πόροι (ανά 100.000 κατοίκους)
Επαγγελματίες δικαστές:
– 2022: Ελλάδα: 37,3 | Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 17,6
– 2012: Ελλάδα: 23,3 | Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 17,7
Μη δικαστικό προσωπικό:
– 2022: Ελλάδα: 44,7 | Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 57,9
– 2012: Ελλάδα: 48,2 | Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 54,8
Εισαγγελείς:
– 2022: Ελλάδα: 5,7 | Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 11,2
– 2012: Ελλάδα: 5,0 | Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 10,4
Μη εισαγγελικό προσωπικό:
– 2022: Ελλάδα: 14,7 | Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 14,7
– 2012: Ελλάδα: Μη διαθέσιμο | Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 14,1
- Ρυθμός Εκκαθάρισης:
Αστικές υποθέσεις:
1ος βαθμός: 93% (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 99%)
2ος βαθμός: 79% (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 99%)
Ανώτατο Δικαστήριο: Μη διαθέσιμο (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 105%)
Ποινικές υποθέσεις:
1ος βαθμός: 70% (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 99%)
2ος βαθμός: 64% (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 99%)
Ανώτατο Δικαστήριο: 84% (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 100%)
Διοικητικές υποθέσεις:
1ος βαθμός: 127% (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 98%)
2ος βαθμός: 107% (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 103%)
Ανώτατο Δικαστήριο: 115% (Διάμεση τιμή Συμβουλίου της Ευρώπης: 102%)
Σημείωση: Ρυθμός Εκκαθάρισης (CR) = (Διεκπεραιωθείσες υποθέσεις / Εισερχόμενες υποθέσεις) * 100
CR > 100%: το δικαστήριο/δικαστικό σύστημα μπορεί να διεκπεραιώσει περισσότερες υποθέσεις από όσες εισέρευσαν => ο όγκος συσσωρευμένων υποθέσεων μειώνεται
CR < 100%: το δικαστήριο/δικαστικό σύστημα μπορεί να διεκπεραιώσει λιγότερες υποθέσεις από όσες εισέρευσαν => ο όγκος συσσωρευμένων υποθέσεων αυξάνεται.
Πίνακες
