Με σκληρά λόγια για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα όσον αφορά τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή μίλησε η Ευρωπαία εισαγγελέας Laura Koveci σε αποκλειστική συνέντευξή της στη ρουμανική εφημερίδα Libertatea…
Όπως σημειώνει, σύμφωνα με τα ευρήματα των τελευταίων ερευνών, στη χώρα μας δρα ένα δίκτυο εταιρειών-φαντάσματα με έδρα τη Βουλγαρία, οι οποίες δραστηριοποιούνται μέσω ελληνικών ΑΦΜ, εκμεταλλευόμενες νομικά κενά και διευκολύνοντας πλασματικές επανεξαγωγές αγαθών.
Το σοκ της αποκάλυψης εντείνεται από το γεγονός ότι σε ελέγχους οι οποίοι διενεργήθηκαν σε τελωνειακούς εντοπίστηκαν ποσά που ξεπερνούν τα 5,2 εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά – το μεγαλύτερο χρηματικό ποσό που έχει κατασχεθεί ποτέ στην Ελλάδα σε τέτοια υπόθεση.
Παράλληλα, η Koveci αναφέρθηκε στον τρόπο δράσης των ιταλικών και κινεζικών μαφιών στην Ευρώπη… και στην αντιμετώπισή τους μέσω της επιχείρησης «Καλυψώ».
Επιχείρηση Καλυψώ
Ειδικότερα, σε ερώτηση της Libertatea για την πιο περίπλοκη υπόθεση που έχει χειριστεί, η Laura Codruta Kövesi ανέφερε: «Υπάρχουν πολλές περίπλοκες υποθέσεις, λόγω της αρμοδιότητας που έχουμε, οπότε είναι δύσκολο να επιλέξω μία ή δύο.
Μπορώ όμως να δώσω ένα πρόσφατο παράδειγμα: την επιχείρηση “Καλυψώ”, με την οποία η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία κατάφερε να πλήξει καίρια εγκληματικά δίκτυα που κατακλύζουν την αγορά της ΕΕ με προϊόντα παράνομα εισαγόμενα από την Κίνα, αποφεύγοντας τόσο τους τελωνειακούς δασμούς όσο και τον ΦΠΑ.
Οργανωμένες ομάδες συμμετείχαν σε αυτό το εκτεταμένο εγκληματικό σχέδιο, το οποίο αφορούσε μαζικές εισαγωγές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, υποδημάτων, ποδηλάτων, ηλεκτρικών ειδών και άλλων αγαθών από την Κίνα, προκαλώντας ζημιές που ξεπέρασαν τα 700 εκατομμύρια ευρώ.
Αυτό που κάνει την υπόθεση ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα –πέρα από το γεγονός ότι η έρευνα διεξάγεται σε 14 ευρωπαϊκές χώρες και στην Κίνα, με περισσότερες από 400 εμπλεκόμενες εταιρείες– είναι τα ευρήματα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της έρευνας.
Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, σε τελωνειακούς υπαλλήλους εντοπίστηκαν πάνω από 5,2 εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά, το μεγαλύτερο ποσό που έχει κατασχεθεί ποτέ σε σχετική έρευνα.
Στην υπόθεση αυτή συναντήσαμε πλήθος εταιρειών εγγεγραμμένων στη Βουλγαρία, οι οποίες δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα με ελληνικά ΑΦΜ, διευκολύνοντας πλασματικές επανεξαγωγές αγαθών σε άλλα κράτη-μέλη.
Αυτό αποτελεί ένα μόνο παράδειγμα.
Ένα άλλο είναι η πρόσφατη υπόθεση «Moby Dick», όπου εντοπίστηκε εγκληματικό συνδικάτο υπεύθυνο για σύστημα απάτης στον τομέα του ΦΠΑ αξίας άνω των 520 εκατομμυρίων ευρώ.
Η οργάνωση χρησιμοποιούσε μεθόδους μαφίας και είχε στενούς δεσμούς με την Καμόρα, την οποία και υποστήριζε.
Στη συγκεκριμένη υπόθεση, πάνω από 195 άτομα τελούν υπό έρευνα και έχουν εκδοθεί εντολές δέσμευσης κεφαλαίων ύψους 520 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία κατασχέθηκαν.
Κερδοφόρα
Σύμφωνα με την Koveci, η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ αποτελεί μια από τις πλέον κερδοφόρες εγκληματικές δραστηριότητες στην Ευρώπη.
Τα ποσά που διακυβεύονται είναι τεράστια –συχνά δεκάδες εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια– και μόνο αυτή η μορφή απάτης προκαλεί ζημίες άνω των 50 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως.
Για πολλά χρόνια, το φαινόμενο είχε υποτιμηθεί: οι περισσότεροι πίστευαν ότι βρισκόταν υπό έλεγχο, ενώ στην πραγματικότητα είχε εξελιχθεί σε βιομηχανία οργανωμένου εγκλήματος.
Πίσω από τις υποθέσεις ΦΠΑ βρίσκονται ισχυρές και συχνά βίαιες εγκληματικές οργανώσεις.
Αν και το έγκλημα του «λευκού κολάρου» θεωρείται παραδοσιακά μη βίαιο, οι έρευνες δείχνουν το αντίθετο.
Οι οργανώσεις αυτές διεκδικούν τον έλεγχο αποθηκών και εταιρειών, χρησιμοποιώντας απειλές θανάτου, απόπειρες δολοφονίας και εμπρησμούς σε κεντρικές περιοχές ευρωπαϊκών πρωτευουσών.
Επιπλέον, οι ίδιες υποδομές που χρησιμοποιούνται για απάτες ΦΠΑ αξιοποιούνται και για άλλες εγκληματικές δραστηριότητες, όπως το λαθρεμπόριο όπλων και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Οι εγκληματικές αυτές πρακτικές παρουσιάζουν μικρό σχετικό ρίσκο και υψηλά κέρδη.
Ένας νεαρός που θα ρωτούσε σήμερα σε μια μαφία ποια δραστηριότητα αποφέρει μεγάλα κέρδη με λίγη δουλειά και χαμηλό κίνδυνο, θα λάμβανε ως απάντηση: «Απάτη στον ΦΠΑ».
Γι’ αυτό και κλασικές μαφιόζικες οργανώσεις επενδύουν πλέον τα έσοδά τους από διακίνηση ναρκωτικών στη διακίνηση ΦΠΑ, τόσο για το κέρδος όσο και για το ξέπλυμα χρημάτων.
Η νομιμοποίηση εσόδων από ΦΠΑ είναι ευκολότερη από το ξέπλυμα εσόδων από ναρκωτικά, καθώς τα ποσά μπορούν να «σπάσουν» σε μικρότερα και να περάσουν πιο εύκολα από το τραπεζικό σύστημα.
Μάλιστα, παρατηρείται και χρήση τεχνητής νοημοσύνης για τη δημιουργία σύνθετων σχημάτων ξεπλύματος.
Όλα αυτά καθιστούν την απάτη στον τομέα του ΦΠΑ μια εξαιρετικά επικερδή εγκληματική βιομηχανία.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των επιπτώσεων στην καθημερινή ζωή είναι η υπόθεση μεταχειρισμένων αυτοκινήτων από τις Ηνωμένες Πολιτείες: κατεστραμμένα οχήματα εισάγονταν στη Λιθουανία, επισκευάζονταν και στη συνέχεια πωλούνταν ως «καινούρια» στη Γερμανία.
Πέρα από την οικονομική απάτη, τα αυτοκίνητα αυτά κυκλοφορούσαν χωρίς αερόσακους, θέτοντας σε κίνδυνο ζωές.
Ωστόσο, οι υποθέσεις που φτάνουν στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι ελάχιστες, καθώς η αναφορά και η δίωξη αυτών των εγκλημάτων παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη.
Η έλλειψη εξειδικευμένων αστυνομικών, η υποτίμηση του κινδύνου και η επικέντρωση των αρχών στη διακίνηση ναρκωτικών και όπλων οδήγησαν σε χρόνια αδράνεια.
Όμως, χωρίς οικονομική απάτη, καμία μεγάλη εγκληματική επιχείρηση –ούτε στη διακίνηση ναρκωτικών ούτε στον οπλισμό– δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί και να ξεπλύνει τα έσοδά της.
Το συμπέρασμα είναι σαφές: η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ δεν είναι απλώς οικονομικό έγκλημα.
Έχει σοβαρό αντίκτυπο στις κοινωνίες, στις ζωές των πολιτών και στη χρηματοδότηση της εγκληματικότητας στην Ευρώπη.
Αντιμετώπιση
Όπως επισημαίνει η Koveci, η αντιμετώπισή της απαιτεί πολιτική βούληση, επαρκείς πόρους και συστηματική συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το φαινόμενο αυτό δεν έχει εξαφανιστεί. Ξαφνικά, στα αρχεία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, διαπιστώνουμε ότι έχουν εγκατασταθεί διαδικτυακοί ιστότοποι πώλησης αγαθών, οι οποίοι ελέγχονται από όσους διαπράττουν αυτού του είδους τα εγκλήματα.
Αν κάποιος ελέγχει την ηλεκτρονική αγορά, τότε του είναι πολύ πιο εύκολο να παρακάμπτει τους ελέγχους.
«Βλέπουμε ποικίλες τάσεις και παρατηρούμε ότι η Ρουμανία, σταδιακά, έχει εξελιχθεί σε ιδιαίτερα ελκυστικό προορισμό για όσους διαπράττουν απάτες στον τομέα του ΦΠΑ.
Δυστυχώς, αυτό δεν αντικατοπτρίζεται στις έρευνες. Επαναλαμβάνω ότι το έργο μας, ως εισαγγελείς, δεν είναι ο εντοπισμός, αλλά κάτι πρέπει να αλλάξει.
Πριν από δύο χρόνια δημιουργήσαμε, μαζί με την Guardia di Finanza στην Ιταλία, την Ακαδημία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Προσφερθήκαμε να παρέχουμε εκπαιδεύσεις σε όλους τους αστυνομικούς και τους υπαλλήλους των οικονομικών υπηρεσιών, ώστε να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε, τι παρατηρούμε στις υποθέσεις μας και ποιες είναι οι πιο συχνές τυπολογίες απάτης.
Στόχος μας είναι να συμβάλουμε σε μια αλλαγή αντίληψης. Στα σεμινάρια αυτά συμμετείχαν και εκπρόσωποι από τη Ρουμανία.
Παρά τη στενή συνεργασία μας με όλες τις δομές του Υπουργείου Εσωτερικών, ειδικά με την Εθνική Αστυνομία και τη DGA, δεν βλέπουμε καμία βελτίωση ως προς την αναφορά πιθανών εγκλημάτων.
Το ίδιο ισχύει και για την τελωνειακή απάτη» αναφέρει η Ευρωπαία εισαγγελέας και προσθέτει: «Σε άλλα κράτη έχουμε εξαιρετικά αποτελέσματα, αλλά στη Ρουμανία περιμέναμε περισσότερες αναφορές και σοβαρότερη αντιμετώπιση του φαινομένου, το οποίο θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα.
Πολλά χρήματα χάνονται από τις απάτες στον ΦΠΑ».
«Η Ρουμανία είναι εύφορο έδαφος για την ιταλική και την κινεζική μαφία»
Η Ευρώπη δεν αποτελεί γόνιμο έδαφος μόνο για την ιταλική μαφία αλλά και για την κινεζική.
Ένα ανησυχητικό φαινόμενο είναι ότι οργανωμένες εγκληματικές ομάδες από τρίτες χώρες ουσιαστικά «εισβάλλουν» στην Ευρώπη.
Οι εγκληματικές οργανώσεις σήμερα δεν έχουν πλέον εθνικό χαρακτήρα• είναι περίπλοκες, με συμμετοχές από διάφορες εθνικότητες εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι εγκληματίες μετακινούνται ανάλογα με τα μέτρα που λαμβάνονται: όπου η πίεση αυξάνεται, αναζητούν χώρες όπου μπορούν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους ανενόχλητοι.
Η ιταλική μαφία, για παράδειγμα, βρίσκεται πίσω και από απάτες με ευρωπαϊκά κονδύλια, συμπεριλαμβανομένου του PNRR, διότι οποιοδήποτε έγκλημα μπορεί να αποφέρει εισόδημα αποτελεί στόχο.
Οι οργανωμένες ομάδες έχουν πρόσβαση σε δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, αποκτούν τεράστια οικονομική ισχύ και μπορούν να προσλάβουν εξειδικευμένους λογιστές και δικηγόρους, ώστε να εντοπίζουν τα τρωτά σημεία κάθε κράτους μέλους.
Μετακινούν την έδρα τους εκεί όπου ο κίνδυνος εντοπισμού είναι μικρότερος και εκμεταλλεύονται κάθε αδυναμία της νομοθεσίας, καταλήγει η Ευρωπαία εισαγγελέας.
Λίγα λόγια για τη Laura Koveci
Η Laura Codruta Kövesi διορίστηκε Ευρωπαία Γενική Εισαγγελέας τον Οκτώβριο του 2019, με επταετή θητεία.
Προηγουμένως, είχε διατελέσει γενική εισαγγελέας της DNA (2013-2018), ενώ από το 2006 έως το 2012 κατείχε τη θέση της γενικής εισαγγελέως της Ρουμανίας.
Κατά τον διορισμό της το 2006, η Laura Codruta Kövesi έγινε η πρώτη γυναίκα και η νεότερη γενική εισαγγελέας στην ιστορία της Ρουμανίας.
Επιπλέον, είναι η μοναδική γενική εισαγγελέας μετά τον Δεκέμβριο του 1989 που ολοκλήρωσε ολόκληρη τη θητεία της.
Το 2019, η Νομική Σχολή του Χάρβαρντ τη συμπεριέλαβε στον κατάλογο των 21 προσωπικοτήτων με τη σημαντικότερη συμβολή στους τομείς του δικαίου και της δικαιοσύνης.
Το 2016, η Laura Codruta Kövesi τιμήθηκε με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής από τη Γαλλική Δημοκρατία για την αφοσίωσή της στον αγώνα κατά της διαφθοράς, τη συμβολή της στην οικοδόμηση μιας δικαιότερης κοινωνίας και το «εξαιρετικό θάρρος» της σε αυτόν τον αγώνα.
Πηγή: www.bankingnews.gr
