Η διαγραφή χρεών στον ΕΦΚΑ κινείται σε δύο παράλληλους δρόμους, καθώς εγκρίθηκε το 45% από τις 15.000 αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από οφειλέτες.
Η διαδικασία αυτή αφορά σε όσους έχουν αδυναμία πληρωμής των ασφαλιστικών τους εισφορών και προσπαθούν να εξοφλήσουν τις υποχρεώσεις τους.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η διαγραφή «κρυφών» οφειλών, οι οποίες δεν εμφανίζονται στο Κέντρο Είσπραξης (ΚΕΑΟ), λόγω της βεβαίωσης ποσών που φτάνουν τα 12 δισεκατομμύρια ευρώ ως μη εισπράξιμα.
Σταδιακά
Η διαγραφή αυτών των οφειλών γίνεται σταδιακά και μόνο μετά την ολοκλήρωση όλων των διαδικασιών που επιτρέπει η νομοθεσία. Πρόκειται για ποσά τα οποία δεν είχαν εισπραχθεί και αποτελούν “σκοτεινές” υποχρεώσεις, καθιστώντας την αναγνώρισή τους και τη διαγραφή τους σημαντικό βήμα για την αποφόρτιση του ΕΦΚΑ και τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής του εικόνας.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το ποσοστό των αιτήσεων που εγκρίνονται φτάνει το 45%, ενώ το υπόλοιπο 55% αντιμετωπίζει εμπόδια. Τα εμπόδια αυτά προκύπτουν είτε από τη μη πληρότητα των αιτήσεων είτε από την αδυναμία των αιτούντων να πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την παραγραφή των χρεών τους. Οι διαδικασίες αξιολόγησης και έγκρισης συνεχίζονται, με το υπουργείο να διαβεβαιώνει ότι η προσπάθεια θα συνεχιστεί ώστε να διευκολυνθούν οι ασφαλισμένοι που βρίσκονται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση.
Αξιοσημείωτο είναι πως οι εν λόγω διαγραφές χρεών έρχονται σε μια κρίσιμη περίοδο για τον ΕΦΚΑ, καθώς αναμένονται νέες ρυθμίσεις και αναλύσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα συνεχιστεί η διαδικασία διευθέτησης των εκκρεμών οφειλών.
Μέχρι στιγμής, οι επαγγελματίες και οι επιχειρηματίες που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα έχουν αναγνωρίσει τη θετική διάσταση αυτών των διαγραφών, ενώ οι ίδιοι κατανοούν τις δυσκολίες που προκύπτουν από τις αιτήσεις που δεν εγκρίνονται.
Πρόσκληση στους οφειλέτες
Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καλεί τους οφειλέτες να είναι ενήμεροι για τις διαδικασίες και να φροντίσουν ώστε οι αιτήσεις τους να είναι πλήρεις, ώστε να μειωθεί το ποσοστό των απορριπτόμενων αιτήσεων και να προχωρήσει ταχύτερα η εξυγίανση του ΕΦΚΑ.
Ειδικοί εκτιμούν ότι η συνέχιση της διαδικασίας αυτής μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστική ανακούφιση για χιλιάδες οφειλέτες, ενώ ταυτόχρονα να ενισχύσει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος στη χώρα.
Ο μέσος όρος των εγκριθέντων χρεών από τις αιτήσεις παραγραφής που έχουν υποβληθεί κινείται πέριξ των 15.000 ευρώ, αν και οι οφειλέτες που ουσιαστικά ζητά διαγραφή, είναι επιφυλακτικοί ως προς την κατάθεση αίτησης, με πιο σημαντικό το φόβο για τις συνέπειες της παραγραφής που σχετίζεται:
- Με την απώλεια ασφαλιστικού χρόνου, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για τη συνταξιοδότηση τους.
- Στην μείωση του συνολικού χρόνου ασφάλισης, γεγονός που αυξάνει τα έτη που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση.
Ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους μικρομεσαίους, που είναι στην κορυφή της πυραμίδας των οφειλετών με χρέη από 5.000-30.000 ευρώ, η διαδικασία φαίνεται να είναι πιο δύσκολη και λιγότερο ελκυστική.
Χρέη από το παρελθόν
Σύμφωνα με τα δεδομένα του ΕΦΚΑ, η πλειοψηφία των αιτήσεων προέρχεται από αυτή την κατηγορία και αφορά χρέη που προκύπτουν από το 2014 και πίσω. Οι αιτήσεις αυτές εξετάζονται για παραγραφή, καθώς δεν έχουν προχωρήσει σε διακοπτικά γεγονότα, όπως ειδοποιητήρια ή εξώδικα από τον ΕΦΚΑ ή το ΚΕΑΟ.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η παραγραφή αφορά και αιτήσεις από επιχειρήσεις, κυρίως στον τομέα της οικοδομής, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου 350 αιτήσεις. Από αυτές, το 40% έχει απορριφθεί και το 24% βρίσκεται ακόμη σε εκκρεμότητα.
Ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι ο πιθανός περιορισμός του ασφαλιστικού χρόνου για χιλιάδες ασφαλισμένους που δεν προχωρούν στην υποβολή αιτήσεων, είτε από αδράνεια είτε από φόβο για τις επιπτώσεις στην μελλοντική συνταξιοδότησή τους. Παρά την πρωτοβουλία του ΕΦΚΑ, φαίνεται ότι απαιτείται μεγαλύτερη ενημέρωση και στήριξη προς τους οφειλέτες, ώστε να υπάρξει πραγματική κινητικότητα στην επίλυση των εκκρεμοτήτων.
Αυτό που παραμένει ασαφές είναι εάν η παραγραφή αυτή θα οδηγήσει τελικά σε μεγαλύτερη αποδοχή από τους ασφαλισμένους ή εάν οι καθυστερήσεις των υπηρεσιών του ΕΦΚΑ θα συνεχίσουν να δημιουργούν ανασφάλεια και αβεβαιότητα στους οφειλέτες.
Οι λόγοι διαγραφής
Αναλυτικά, τα γεγονότα εκείνα που χαρακτηρίζονται ως «διακοπτικά» κι έχουν ως αποτέλεσμα να μην εφαρμόζεται το μέτρο της διαγραφής είναι μεταξύ άλλων, τα εξής:
- Επίδοση αναγγελίας του ΚΕΑΟ για την κατάταξη της απαίτησης (οφειλής) στον Πίνακα Διανομής της πτώχευσης.
- Επίδοση σε συμβολαιογράφο της αναγγελίας του ΚΕΑΟ για την κατάταξη της απαίτησης (οφειλής) στον Πίνακα Κατάταξης Πλειστηριασμού.
- Επίδοση (μετά την 1/1/2015) από το ΚΕΑΟ στον οφειλέτη της προβλεπόμενης από τον ΚΕΔΕ ατομικής ειδοποίησης περί έναρξης της αναγκαστικής εις βάρος του εκτέλεσης.
- Εγγραφή από το ΚΕΑΟ στο οικείο Υποθηκοφυλακείο /Κτηματολόγιο υποθήκης επί ακινήτου περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη για την διασφάλιση της απαίτησης (οφειλής).
- Εγγραφή από το ΚΕΑΟ στο οικείο Ειρηνοδικείο/ Υποθηκοφυλακείο-Κτηματολόγιο κατάσχεσης κινητής/ακίνητης περιουσίας εις χείρας του οφειλέτη ή με την επίδοση σε τρίτο ή σε Πιστωτικό Ίδρυμα κατάσχεσης απαίτησης εις χείρας του.
- Καταβολή από πλευράς του οφειλέτη είτε ποσών έναντι της εκτός ρύθμισης οφειλής του είτε δόσεων ρύθμισης μετά από αίτηση/απόφαση ρύθμισης.
Να σημειωθεί τέλος, ότι υπάρχουν περιπτώσεις που ο ίδιος ο οφειλέτης επιλέγει να μην κάνει χρήση του μέτρου της παραγραφής, μετά την 10ετία, κυρίως όταν πρόκειται για μικρά ποσά, καθώς μια πιθανή διαγραφή της οφειλής του μεταφράζεται σε ταυτόχρονη διαγραφή χρόνου ασφάλισης, που θα του είναι χρήσιμος για την θεμελίωση δικαιώματος συνταξιοδότησης.
Αντώνης Βασιλόπουλος
