Των Αφροδίτης Σακελλαροπούλου & Πάνου Βασταρούχα*
Σύμφωνα με την 12/2010 Σύσταση της Επιτροπής Υπουργών με τίτλο «Δικαστές: ανεξαρτησία αποτελεσματικότητα και ευθύνες» (παρ.53 και 54), το επίπεδο της αμοιβής των δικαστικών λειτουργών συμβάλλει στην ανεξαρτησία τους.
Στους δικαστές πρέπει να προσφέρεται ένα επίπεδο αμοιβής το οποίο να αντιστοιχεί στην θέση τους και τις ευθύνες τους. Τοζήτηματηςαμοιβήςτωνδικαστικών λειτουργών απαιτεί μία ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία πέραν της καθαρά οικονομικής πλευράς, λαμβάνει υπόψη την επίδραση που μπορεί να έχει η αμοιβή αυτή στην αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης καθώς και στην ανεξαρτησία της σε συνδυασμό με τον αγώνα κατά της διαφθοράς εντός και εκτός του δικαστικού συστήματος (σελ.79 της από 2022 εκτιμητικής αναφοράς της CEPEJ,Ευρωπαική Επιτροπή για την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης, για τα ευρωπαικά δικαστικά συστήματα). Σύμφωνα λοιπόν με την ως άνω αναφορά, η χώρα μας κατατάσσεται στην 13 από το τέλος σειρά μεταξύ των χωρών της ευρωπαϊκής ηπείρου όσον αφορά τα δικαστικά μισθολόγια, με μέσο ετήσιο μισθό ενός δικαστή στο ξεκίνημα της καριέρας του, ανερχόμενο στο ποσό των 31.710 ευρώ. Κάτω από την Ελλάδα κατά φθίνουσα σειρά κατατάσσεται η Ουκρανία με ετήσιο πάνταμισθό 30.619 ευρώ, η Κροατία με μισθό 27.878 ευρώ, η Λευκορωσία με μισθό 25.383 ευρώ, η Βοσνία Ερζεγοβίνη με μισθό 25.οο0 ευρώ, το Αζερμπαιτζάν με μισθό 25.476 ευρώ, η Βουλγαρία με μισθό 24.990 ευρώ, το Μαρόκο με μισθό 22.442 ευρώ, η Ουγγαρία με μισθό 21.856 ευρώ, η Αλβανία με μισθό 21.240 ευρώ, η Αρμενία με μισθό 16.453 ευρώ, η Τουρκία με μισθό 15.475 ευρώ, το Καζακστάν με μισθό 12.012 ευρώ και τελευταία η Γεωργία με ετήσιο μισθό 11.928 ευρώ. Πάνω από την Ελλάδα αναφορικά με το ύψος των ετησίων απολαβών των δικαστικών λειτουργών, κατά αυξητική σειρά, βρίσκονται όλες οι άλλες χώρες της ευρωπαικής ηπείρου, μεταξύ των οποίων η Λιθουανία, η Λετονία ακόμα και η Ρουμανία! Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι σε αυτές τις προαναφερόμενες «φτωχές» χώρες, ο μέσος όρος του ετήσιου μισθού των δικαστικών λειτουργών σε σχέση με τον μέσο όρο του ετήσιου εθνικού μισθού κυμαίνεται από 1,5 έως 6,8 φορές παραπάνω, ενώ η Ελλάδα, η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι οι μόνες χώρες που δεν παρείχαν καθόλου στοιχεία αναφορικά με αυτά τα στατιστικά.Επιπλέο, το κόστος ζωής στις προαναφερόμενες χώρες είναι σαφώς χαμηλότερο από αυτό της Ελλάδας, με αποτέλεσμα οι μισθοί ακόμα και οι χαμηλότεροι των Ελλήνων δικαστικών να παρέχουν ένα αξιοπρεπέστατο επίπεδο διαβίωσης, εν αντιθέσει με την Ελλάδα όπου το βιοτικό επίπεδο παρουσιάζει γεωμετρική αύξηση (μισθώματα, ενέργεια, είδη διατροφής κλπ). Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι: 1)Το μισθολόγιο των Ελλήνων Δικαστών και Εισαγγελέων, δεν είναι πλέον αυτό που αρμόζει στο αξίωμα, 2) οι Έλληνες δικαστικοί λειτουργοί δεν απολαμβάνουν οικονομικής ανεξαρτησίας, και ότι 3)Ενόψει του πληθωρισμού, έχουν μειωθεί οι αποδοχές των Ελλήνων Δικαστών και Εισαγγελέων.
Με βάση τις προαναγγελθείσες από την κυβέρνηση νέες αυξήσεις, ο μηνιαίος μισθός του ελληνα δικαστή του πρώτου βαθμού αυξάνεται κατά περίπου 150 ευρώ, ενώ η ετήσια αύξηση ενός μέλους ΔΕΠ ξεπερνά τον ένα μηνιαίο μισθό ετησίως, η αύξηση των δημοσίων υπαλλήλων ανέρχεται σε 1.476 ευρώ ετησίως, ενώ των γενικών γραμματέων των υπουργείων και υπουργών αυξάνεται κατά 500 ευρώ μηνιαίως (βλ.οικονομικός ταχυδρόμος, https://www.ot.gr/2023/12/20/forologia/ergasiaka-asfalistika/misthologio-oi-neoi-misthoi-apo-ton-dimosio-ypallilo-mexri-ton-ypourgo-paradeigmata). Αυτό σημαίνει ότι οι Έλληνες Δικαστές και εισαγγελείς αμείβονται με 13 έως 14 ευρώ την ώρα, με ωράριο 48 και πλέον ωρών τη βδομάδα, ότι έχουν ελαχιστοποιηθεί οι διαφορές μεταξύ των αποδοχών των Δικαστών από την μία και των λοιπών δημοσίων λειτουργών από την άλλη και ότιαπό τις αυξήσεις στον δημόσιο τομέα, δικαστές και εισαγγελείς αποκόμισαν μόνο ένα μικρό ποσοστό τους.
Από την εξαγγελλόμενη αλλαγή του δικαστικού χάρτη που θα έχει ως αποτέλεσμα ενοποίηση του πρώτου βαθμού, το ελληνικό κράτος, θα λάβει πακτωλό χρημάτων ύψους251 εκατομμυρίων από το Ευρωπαικό Ταμείο Ανάκαμψης, όπως προκύπτειαπό την μελέτη του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2.0, NextGenerationEU (σελ.374),ενώ παράλληλα θα εξοικονομήσει χρήματα από την ανακατανομή των οργανικών θέσεων των δικαστικών λειτουργών του πρώτου βαθμού, καθώς και από την κατάργηση των λειτουργικών εξόδων των δικαστικών καταστημάτων. Επομένως, η έως τώρα δικαιολογία της στασιμότητας του ειδικού μισθολογίου των δικαστών στο ίδιο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, εξαιτίας του αναμφισβήτητου δημοσιονομικού ελλείματος, δεν έχει ουσιαστική βάση πλέον. Επιβάλλεται λοιπόν από την διάθεση αυτών των ποσών που θα σωρευθούν από την ενοποίηση του πρώτου βαθμού να επωφεληθει η δικαιοσύνη και μόνο, αφού αυτοί που «θα βάλουν πλάτη» σε αυτές τις τεκτονικές αλλαγές, αυτοί που θα συμβάλλουν με το μέγιστο των δυνάμεών τους για να επιτύχει αυτή η προσπάθεια, αυτοί που θα αναγκαστούν να λειτουργήσουν σε διαφορετικούς τομείς του δικαίου και σε διαφορετικούς δικαστικούς σχηματισμούς από αυτούς που μέχρι τώρα είχαν μάθει, δεν είναι άλλοι από τους δικαστές του πρώτου βαθμού. Αν αυτά τα χρήματα δεν καταλήξουν στους χαμηλόμισθους σε σχέση με τις ανεπτυγμένες χώρες της ΕυρωπαικήςΕνωσης, Έλληνες δικαστές, παρά πχ. σε δεξαμενές αλλότριες από τους λειτουργούς και συλλειτουργούς της δικαιοσύνης, τότε το οιοδήποτε σχέδιο είναι καταδικασμένο να αποτύχει, όσα χρήματα και να αποφέρει στον κρατικό κορβανά. Και τούτο, διότι μόνο με την πίστη και την θέληση του ανθρώπινου παράγοντα ότι αυτό που επιχειρεί είναι προς όφελος της κοινωνίας αλλά και προς όφελος του λειτουργήματός του και του κλάδου του, μόνο και μόνο τότε θα πρόκειται για μία ιστορική μεταρρύθμιση στην δικαιοσύνη που θα έχει επιτύχει και θα αποτυπώσει για πάντα με χρυσά γράμματα τα ονόματα όλων των ανθρώπινων συντελεστών αυτής.
* H Αφροδίτη Σακελλαροπούλου και ο Πάνος Βασταρούχας είναι Μέλη της Ένωσης Δικαστών & Εισαγγελέων
