Συγγραφέας ο Παναγιώτης Γαλάνης, Δικηγόρος, ΔΝ, Μεταδιδακτορικός ερευνητής Δικαίου
Περιβάλλοντος Νομικής ΕΚΠΑ
«Αναζητώντας την κλιματική δικαιοσύνη»
Μπορούμε να σκιαγραφήσουμε τα χαρακτηριστικά ενός μέλλοντος χωρίς
ξεκάθαρους εθνικούς, ενωσιακούς και διεθνείς στόχους για την αποτελεσματική
αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης; Πώς δύναται το δίκαιο να αντιμετωπίσει την
μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας μέσα από την προώθηση της κλιματικής
δικαιοσύνης και της δίκαιης μετάβασης σε οικονομίες χαμηλών εκπομπών ρύπων; Τα
παραπάνω ερωτήματα διεκδικούν άμεσες απαντήσεις και η επίτευξη της κλιματικής
ισορροπίας δεν είναι μια θεωρητική συζήτηση, που μπορούμε να περάσουμε
αψήφιστα χωρίς να συνεκτιμήσουμε τις νομοθετικές και νομολογιακές τάσεις που
προσπαθούν να προσαρμοστούν στα επιστημονικά δεδομένα για την επίτευξη της
διαγενεακής δικαιοσύνης (ευθυδικίας).
To βιβλίο «Δίκαιο για την Κλιματική Αλλαγή», καρπός πολύχρονης έρευνας
εκθέτει και αναλύει κριτικά νομικά ζητήματα της νομοθεσίας και νομολογίας για την
κλιματική αλλαγή, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Εκθέτει τις νομικές διαστάσεις
δημοσίου δικαίου του προβλήματος, για να επεκταθεί στη συνέχεια στη
χαρτογράφηση των κυριότερών του επιπτώσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αποπειράται να μελετήσει τον κλάδο του δικαίου για την κλιματική αλλαγή ως
αυτόνομο κλάδο δικαίου και να το συνδέσει με τα οικονομικά και την πολιτική του
περιβάλλοντος, αλλά και την ηθική.
Βεβαίως, ως νομική του αφετηρία εκλαμβάνονται οι διεθνείς πολιτικές και
νομικές εξελίξεις, εκτός των οποίων δεν είναι εφικτή η προσπέλαση του αντικειμένου
του εθνικού και ενωσιακού δικαίου. Η προσέγγιση της μετάβασης από τη Σύμβαση-
Πλαίσιο του 1992 και το Πρωτόκολλο του Κιότο στη Συμφωνία των Παρισίων του
2015 αποτελούν πρόκριμα της μελέτης. Ιδίως, εξετάζονται οι μηχανισμοί της
προσαρμογής και μετριασμού της κλιματικής αλλαγής.
Ακολούθως, εξετάζονται ενδεικτικά: η Δίκαιη Μετάβαση, το Σύστημα
Εμπορεύσιμων Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ), η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ο
Ευρωπαϊκός Κλιματικός Νόμος, η σχέση κλιματικής αλλαγής και ΑΠΕ, πυρηνικής
ενέργειας και ανανεώσιμων αερίων, κλιματικής αλλαγής και περιβαλλοντικής
αδειοδότησης, αλλά και ζητήματα που αφορούν την εθνική νομοθεσία και δη τον
Εθνικό Κλιματικό Νόμο (N. 4936/2022), τα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το
Κλίμα (ΕΣΕΚ), τη σχέση πολεοδομικής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας με την
κλιματική αλλαγή.
Σε επίπεδο νομολογιακό, εξάγονται ολιστικά συμπεράσματα για την
πρόσβαση στη δικαιοσύνη για κλιματικές υποθέσεις (climate change strategic
litigation), οι οποίες εκτίθενται και αναλυτικά.
Απευθύνεται σε πάσης φύσεως νομικούς και μη αναγνώστες, που
ασχολούνται με το σύνθετο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής ή κρίσης, με τη
φιλοδοξία να συνεισφέρει τόσο στην έρευνά τους, όσο και στην αποτελεσματική
διαχείριση προβλημάτων που θα αναφυούν τα επόμενα έτη από το φαινόμενο αυτό.
Το έργο συμπληρώνεται από τη βιβλιογραφία του και έναν εύχρηστο πίνακα
αντιστοίχισης των ξένων αρκτικόλεξων για την κλιματική αλλαγή με την ελληνική
τους απόδοση.
Το βιβλίο προλογίζουν οι καθηγήτριες κ.κ. Θ. Αντωνίου, διευθύντρια της
σειράς βιβλίων «Εγχειρίδια Δημοσίου Δικαίου και Ευρωπαϊκού Δημοσίου Δικαίου»,
Καθηγήτρια Δημοσίου Δικαίου Νομικής ΕΚΠΑ και η κ. Ε. Δούση, Καθηγήτρια
Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΕΚΠΑ και Διευθύντρια
έδρας UNESCO στην Κλιματική Διπλωματία.
