Της Ελένης Τσιάβο
Με πρόσφατη απόφαση, το Δικαστήριο αναγνώρισε την ελευθέρωση εγγυητή από συνολική απαίτηση που είχε διογκωθεί στο ποσό των 775.000 ευρώ, παρά το γεγονός ότι η αρχική οφειλή, κατά την καταγγελία της δανειακής σύμβασης, ανερχόταν σε 475.000 ευρώ.
Η δανειακή σύμβαση ήταν διασφαλισμένη με προσημείωση υποθήκης στην κατοικία του εγγυητή.
Η Κρίση του Δικαστηρίου
Αναλυτικά το Δικαστήριο δέχθηκε δύο κρίσιμα σημεία:
Αδράνεια και αδιαφορία τράπεζας και fund
Η τράπεζα αρχικά και το fund στη συνέχεια, στο οποίο μεταβιβάστηκε η απαίτηση, επέδειξαν συνεχή αδράνεια και αδιαφορία στη λήψη μέτρων για την είσπραξη της οφειλής από τον πρωτοφειλέτη. Ως αποτέλεσμα, η περιουσία του πρωτοφειλέτη απομειώθηκε και η απαίτηση διογκώθηκε σημαντικά, καθιστώντας αδύνατη την ικανοποίηση.
Ακυρότητα παραίτησης από δικαιώματα εγγυητή
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η παραίτηση του εγγυητή από το δικαίωμα να διεκδικήσει την ελευθέρωσή του από την εγγύηση είναι άκυρη. Έτσι, ο εγγυητής δεν μπορεί να επιβαρυνθεί με δυσανάλογες συνέπειες που απορρέουν από την αδράνεια του δανειστή.
Σημασία της απόφασης
Η απόφαση αυτή συνιστά δικαστικό προηγούμενο υπέρ των εγγυητών, καθώς αναγνωρίζει ότι:
Ο δανειστής (τράπεζα ή fund) οφείλει να επιδεικνύει επιμέλεια στην αναζήτηση της απαίτησης.
Ο εγγυητής δεν μπορεί να εγκλωβίζεται σε υπέρογκες οφειλές λόγω αδράνειας ή κακοδιαχείρισης του δανειστή.
Αξίζει να σημειωθεί πως τη συγκεκριμένη υπόθεση είχε αναλάβει η δικηγόρος Αριάδνη Νούκα.
Προστασία του εγγυητή
Το σκεπτικό του Δικαστηρίου αναδεικνύει ότι η προστασία του εγγυητή δεν είναι μόνο ζήτημα ατομικής δικαιοσύνης, αλλά και συστημικής ισορροπίας στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η τραπεζική πίστη. Η αδιαφορία των δανειστών να κινηθούν έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει σε αλυσιδωτές αδικίες, οι οποίες τελικά επιβαρύνουν δυσανάλογα τρίτους.
Παράλληλα, η απόφαση στέλνει μήνυμα ότι η τυπική παραίτηση από δικαιώματα —όπως συμβαίνει συχνά σε τραπεζικές συμβάσεις— δεν μπορεί να υπερτερεί θεμελιωδών αρχών δικαίου, όπως η καλή πίστη και η αναλογικότητα. Πρόκειται για εξέλιξη που αναμένεται να επηρεάσει μελλοντικές δικαστικές κρίσεις και να ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση των εγγυητών
Άρθρο 862 Αστικού Κώδικα (ΑΚ): Ελευθέρωση Εγγυητή
Το άρθρο 862 ΑΚ ορίζει:
«Ο εγγυητής ελευθερώνεται, αν από πταίσμα του δανειστή έγινε αδύνατη η ικανοποίησή του από τον οφειλέτη.»
Δηλαδή, αν ο δανειστής (π.χ. τράπεζα ή fund) με δική του υπαιτιότητα ή αδράνεια δεν φρόντισε να ικανοποιηθεί από τον πρωτοφειλέτη (τον δανειολήπτη) ενώ υπήρχε περιουσία, και έτσι χάθηκε η δυνατότητα είσπραξης, τότε ο εγγυητής απαλλάσσεται από την υποχρέωσή του.
Στην εν λόγω υπόθεση, το Δικαστήριο δέχτηκε ότι η τράπεζα (και μετά το fund) αδράνησε, δεν κυνήγησε έγκαιρα τον πρωτοφειλέτη, η περιουσία του χάθηκε/απομειώθηκε, και το χρέος διογκώθηκε. Έτσι, με βάση το 862 ΑΚ, ο εγγυητής ελευθερώθηκε.
