Συνέντευξη στην Ελένη Τσιάβο
Η θετική του αύρα θα σε επηρεάσει από την πρώτη στιγμή που θα τον συναντήσεις. Χαμογελαστός και ευδιάθετος ο Καθηγητής του διοικητικού δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, κύριος Πάνος Λαζαράτος άνοιξε την πόρτα του δικηγορικού του γραφείου στο Κολωνάκι και μας υποδέχτηκε για μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη.
Οι περισσότεροι ίσως θυμάστε τον κ. Λαζαράτο ως τον άνθρωπο που έδωσε τη δική του, σκληρή μάχη την περίοδο με τις τηλεοπτικές άδειες που απασχόλησε έντονα την επικαιρότητα. Ο καθηγητής με καταγωγή από το Ληξούρι της Κεφαλλονιάς μας εκπλήσσει ευχάριστα όταν αναφέρεται και σε μια άλλη πτυχή της προσωπικότητας του, που αφορά τη μουσική. Είναι τενόροςπέραν από νομικός και αγαπά ιδιαίτερα την όπερα. Πως τα συνδυάζει και τα δύο;
«Ήταν ένα όνειρο ζωής» όπως εκμυστηρεύεται ο ίδιος, το οποίο κάνει πραγματικότητα με πολύ μεράκι και αφοσίωση και βρίσκει την καλύτερη αποδοχή από τον περίγυρο του.
Ακολουθεί η συνέντευξη που μας παραχώρησε:
Ας ξεκινήσουμε μιλώντας για την Νομική. Πως επιλέξατε να ακολουθήσετε τον δρόμο αυτής της Επιστήμης; Υπήρξαν επιρροές από την οικογένεια σας που συντέλεσαν σε αυτή σας την απόφαση;
Η νομική καριέρα δεν ήταν μια οικογενειακή παράδοση. Ο πατέρας μου υπήρξε πολιτικός μηχανικός ενώ η μητέρα μου αν και νομικός δούλεψε ελάχιστα σε τράπεζα μέχρι να φτιάξει την οικογένεια της. Εγώ αποφάσισα στα 16-17 μου να ασχοληθώ με τις θεωρητικές επιστήμες. Το πάθος μου ωστόσο ήταν να ασχοληθώ με το θέατρο σαν σκηνοθέτης. Το πρότυπο μου ήταν ο Σπύρος Ευαγγελάτος, που ήταν επιστήμονας και σκηνοθέτης παράλληλα. Θεώρησα λοιπόν ότι αρχικά έπρεπε να πορευτώ προς την φιλολογία. Εντούτοις συζητώντας με τον νονό μου, με συμβούλεψε « Χίλιες φορές καλύτερα να συνεχίσεις τη Νομική καθώς είναι πιο κοντά σε αυτά που θέλεις να κάνεις». Και όντως έδωσα εξετάσεις, πέρασα στην Νομική και ταυτόχρονα συνέχιζα τη Σχολή του θεάτρου Τέχνης. Παρακολουθούσα τη Σχολή μέχρι και το τρίτο έτος, όπου έπρεπε μετά να επιλέξω το τι ακριβώς πρόκειται να κάνω. Οι βαθμοί μου ως φοιτητής ήταν πολύ υψηλοί με αποτέλεσμα να κερδίσω υποτροφία για την Γερμανία. Τότε ήταν που αποφάσισα να επιλέξω ως κύριο επάγγελμα μου τα Νομικά. Χωρίς καμία βοήθεια από πουθενά, πήγα στην Γερμανία όπου σε ηλικία 27 ετών έγινα μάλιστα και διδάκτορας. Στο διοικητικό Δίκαιο με βαθμό «summa cum laude».
Ως δικηγόρος αλλά παράλληλα και καθηγητής ποια στιγμή στην μέχρι τώρα καριέρα σας και στους δύο χώρους θα λέγατε ότι σαφώς σας σημάδεψε;
Στα ακαδημαϊκά η πιο σημαντική στιγμή ήταν η ίδια η εκλογή, η οποία έγινε στα 27 μου έτη. Ακολούθησε η ακαδημαϊκή καριέρα που μου έδωσε μόνο χαρές. Στη δικηγορία πολλές οι χαρές, οι πιέσεις αλλά και οι μικρές στεναχώριες. Κορυφαία στιγμή θα έλεγα, ήταν η υπόθεση με τα κανάλια. Συνέβησαν τότε πολλά, και μπορώ να πω ότι συνέβαλλα ουσιαστικά ώστε να ακυρωθεί εκείνος ο διαγωνισμός, ο οποίος ήταν παράνομος και αντισυνταγματικός . Όμως, μπήκα πολύ βαθιά στη λειτουργία του κράτους κάτι που είχε μεν επιτυχία αλλά είδα δε και πολλά άσχημα, σκοτεινά και ζοφερά πράγματα που με σημάδεψαν. Μια επιτυχία στη ζωή μου αλλά και μια αρκετά σκοτεινή εμπειρία. Με ωρίμασε πολύ ως άνθρωπο, ως δικηγόρο και ως καθηγητή.
Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων συναναστρέφεστε με πολλά νέα παιδιά που γεμάτα όνειρα και φιλοδοξίες σπουδάζουν Νομική. Ποια όπλα θεωρείτε ότι πρέπει να κατέχουν ή να καλλιεργήσουν στην πορεία ώστε να διαπρέψουν στον εκάστοτε χώρο;
Για να γίνεις καλός καθηγητής πρέπει να αγαπάς πάρα πολύ τα παιδιά. Να έχεις ταλέντο στο να μεταδόσεις αυτό που θέλεις. Αυτό απαιτεί μια υψηλού επιπέδου πνευματικότητα και πολλή πολλή εργασία. Δεν αρκεί όμως να γράφεις και να σκέφτεσαι πολλά. Πρέπει να μπορείς να τα επικοινωνήσεις. Το ταλέντο αυτό το έχουν ελάχιστοι, ένα 5% των ανθρώπων και εν προκειμένω των νομικών. Ως δικηγόρος από την άλλη, θα πρέπει να είσαι γρήγορος, αποφασιστικός , δυναμικός, οργανωμένος, βαθύς κάτι που απαιτεί επίσης πολλά προσόντα. Έναν συνδυασμό αντιφατικών πραγμάτων.
Ας αναφερθούμε σε μια άλλη σας αγάπη που είναι η μουσική. Πότε
«ανακαλύψατε» το ταλέντο σας στην όπερα καθώς και πως το εξελίξατε;
Από 14-15 χρονών τραγουδούσα διαφορετικά από τα άλλα παιδάκια καθώς μου άρεσε και η κλασσική μουσική. Θυμάμαι όταν είχα πάει στο θέατρο έλεγε ο Κουν (επειδή η σχολή Τέχνης ήταν στον πρώτο όροφο, στον δεύτερο ήταν η λυρική), «Αυτός κάνει και για τον επάνω όροφο», φαινόταν δηλαδή η φωνή και από το θέατρο. Εν πάσει περιπτώσει, η φωνή υπήρχε αλλά ήταν ακόμα ακαλλιέργητη. Όταν έγινα καθηγητής στα 27 είπα μέσα μου, «τώρα θα κάνω το όνειρο μου πραγματικότητα». Πράγματι έκανα πλήρεις σπουδές στο τραγούδι, στο ελληνικό Ωδείο και στα 30 μου ξεκίνησα τα ρεσιτάλ σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Κύριε Λαζαράτε, πως αισθάνεστε όταν βρίσκεστε πάνω στη σκηνή; Ποια συναισθήματα σας διακατέχουν και θέλετε να μεταδώσετε στο κοινό που σας παρακολουθεί;
Θέλω πρώτα απ’ όλα να προβάλλω τα συναισθήματα που λέει το τραγούδι, συναισθήματα δηλαδή που θέλει να μεταδώσει ο καλλιτέχνης. Είναι ποικίλα, μιλάνε για την αγάπη, τον έρωτα, την θλίψη του έρωτα και χιλιάδες άλλα. Όλα τα συναισθήματα αυτά θέλω να μεταφέρω στο κοινό. Οι εμπειρίες μου σε διάφορους χώρους αλλά και οι εμπειρίες στην προσωπική ζωή παίζουν έναν καθοριστικό ρόλο. Αυτό που προσπαθώ να καλλιεργώ είναι να διεισδύω βαθύτερα στον εαυτό μου με αφορμή όλα αυτά και ότι βρίσκω στον εαυτό μου να έχω την ικανότητα και τη δύναμη να τα μεταδώσω. Πιστέψτε με δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμου. Το να βρίσκεις τον δρόμο κατευθείαν για την καρδιά σου, και αφού τον βρεις να έχεις τη διάθεση να το μεταδώσεις στους άλλους ανθρώπους. Είναι ένας δρόμος δίχως τέλος.
Ο περίγυρος σας γνωρίζει πέραν της δικηγορίας για την άλλη αυτή πτυχή του εαυτού σας;
Το ξέρουν όλοι. Και οι νομικοί. Μου είχε συμβεί μια φορά να μου πούνε: «Α είναι και δικηγόρος ο Λαζαράτος;». Γνωρίζουν οι περισσότεροι την διπλή μου ιδιότητα. Προσπαθώ να είμαι αποδεκτός και στους δύο χώρους ισόρροπα. Το κάνω με πολύ κέφι και μεράκι και όσο αντέχω.
Τέλος, θα ήθελα να μου αναφέρετε αφού μιλήσαμε για όλα τα προηγούμενα, ποιο είναι το μότο που θα λέγατε ότι ταιριάζει περισσότερο στη ζωή σας.
Με έχει επηρεάσει πολύ η φράση: « Προσπάθησε, να ζήσεις κάθε στιγμή με ότι πιο γνήσιο γυρεύει να αναβλύσει από μέσα σου».
