Ρεπορτάζ: Ελένη Τσιάβο
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία υπό την Λάουρα Κοβέσι προχωρά σε μία από τις πιο ηχηρές υποθέσεις που έχουν φτάσει ποτέ ενώπιον της λετονικής Δικαιοσύνης. Στη Ρίγα, κατατέθηκαν τρεις συμφωνίες παραδοχής ενοχής στο Δικαστήριο Οικονομικών Υποθέσεων, στο πλαίσιο της έρευνας Admiral 2.0, η οποία αποκαλύπτει δίκτυο οργανωμένης φοροδιαφυγής και ξεπλύματος χρήματος σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.
Τρεις κατηγορούμενοι ομολόγησαν την ενοχή τους· ένας εξ αυτών παραμένει προφυλακισμένος από τον Νοέμβριο του 2024. Οι πράξεις τους ζημίωσαν τους κρατικούς προϋπολογισμούς πέντε χωρών της ΕΕ – Αυστρίας, Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας και Ισπανίας – με απώλειες που ξεπερνούν τα 5 εκατ. ευρώ, ενώ ένας εκ των κατηγορουμένων παραδέχθηκε ξέπλυμα άνω των 1,4 εκατ. ευρώ.
Η υπόθεση θεωρείται ορόσημο, καθώς για πρώτη φορά στη Λετονία διεξάγεται ποινική διαδικασία όπου εμπλέκονται ως «θύματα» πολλά κράτη μέλη της ΕΕ. Οι φορολογικές αρχές της Αυστρίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας έχουν ήδη αιτηθεί την ιδιότητα του θύματος και θα παραστούν στη δίκη.
Οι συμφωνίες με τους τρεις κατηγορούμενους αναμένεται να εγκριθούν από το δικαστήριο στις 26 Σεπτεμβρίου 2025. Οι ποινές περιλαμβάνουν φυλάκιση ενός έτους, πρόστιμα άνω του 1 εκατ. ευρώ και δήμευση περιουσιακών στοιχείων, όπως μετρητά, κρυπτονομίσματα και πολυτελή ρολόγια.
Τον Ιούνιο, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είχε ήδη παραπέμψει τον φερόμενο ως αρχηγό του κυκλώματος, ο οποίος αντιμετωπίζει ποινές έως και 10 έτη φυλάκισης για φοροδιαφυγή και 12 έτη για ξέπλυμα χρήματος.
Το συνολικό ύψος της ζημίας που ερευνάται στο πλαίσιο του Admiral 2.0 αγγίζει τα 297 εκατ. ευρώ, με επίκεντρο τις πωλήσεις ηλεκτρονικών ειδών και με εμπλοκή πάνω από 400 εταιρείες. Σύμφωνα με την EPPO, το ίδιο δίκτυο αξιοποιήθηκε και για το ξέπλυμα εσόδων από ναρκωτικά, ηλεκτρονικό έγκλημα και επενδυτικές απάτες.
Η Κοβέσι υπογράμμισε τη συμβολή των λετονικών αρχών εσόδων και της τελωνειακής αστυνομίας, επισημαίνοντας ότι η υπόθεση δείχνει τη δύναμη της διακρατικής συνεργασίας απέναντι σε δίκτυα που απειλούν ευθέως τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι παραμένουν αθώοι έως ότου υπάρξει τελεσίδικη απόφαση της Δικαιοσύνης.
Δεν σταματά εκεί…
Το έργο της δεν περιορίζεται στο Admiral 2.0, αλλά περιλαμβάνει μεγάλο φάσμα υποθέσεων φορολογικής απάτης, κατάχρησης ευρωπαϊκών κονδυλίων, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και απάτης ΦΠΑ. Οι επιχειρήσεις αυτές συνήθως είναι διασυνοριακές, με σύνθετα δίκτυα εταιρειών, που χρησιμοποιούν καρουζέλ συναλλαγές (VAT carousel fraud), ύποπτες εισαγωγές-εξαγωγές, καθώς και εκμετάλλευση του νομοθετικού κενού που υπάρχει σε κάποιες χώρες-μέλη.
Το Admiral 2.0 αποτελεί εξέλιξη και επέκταση προηγούμενων ερευνών της EPPO, όπως το βασικό σχέδιο Admiral, που έχει ήδη αποκαλύψει απάτες δισεκατομμυρίων ευρώ σε αρκετές χώρες. Η EPPO συνεργάζεται με εθνικές φορολογικές αρχές, αστυνομία, τελωνεία και θεσμούς που ελέγχουν τις δημόσιες συμβάσεις, ώστε να αντιμετωπίσει τόσο τη ρίζα των δικτύων φοροδιαφυγής όσο και τα μέσα με τα οποία εξασφαλίζονται οι ζημίες στον κρατικό προϋπολογισμό.
Επιπλέον, η EPPO έχει αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των ενεργών υποθέσεων τα τελευταία χρόνια: οι απάτες ΦΠΑ και οι υποθέσεις που σχετίζονται με ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν γίνει κορυφαία επιχείρηση για το γραφείο, τόσο ως προς τον αριθμό των καταγγελιών όσο και ως προς την εκτιμώμενη ζημία. Αυτό δείχνει πως το πρόβλημα της εθνικής και διακρατικής φοροδιαφυγής έχει ξεπεράσει τα εθνικά όρια και απαιτεί ενισχυμένη διασυνοριακή δικαιοσύνη και συνεργασία.
Το έργο της EPPO στην Ελλάδα – τι γνωρίζουμε
Στην Ελλάδα, υπάρχουν αρκετές σημαντικές δράσεις της EPPO που αφορούν τόσο τον ΦΠΑ, όσο και τις συμβάσεις με συγχρηματοδοτούμενα έργα:
-
Η EPPO διεξήγαγε έρευνα για απάτη ΦΠΑ ύψους 38 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο της έρευνας Admiral. Συγκεκριμένα, η υπόθεση αφορά μια “καρουζέλ απάτη” (VAT carousel fraud) με εκτιμώμενη ζημία 38 εκατομμυρίων.
-
Η Ελλάδα βρίσκεται στο top-5 των χωρών όσον αφορά τον αριθμό των καταγγελιών που διαχειρίστηκε η EPPO το 2024, με 315 καταγγελίες.
-
Έως το τέλος του 2024, η EPPO είχε 84 ενεργές έρευνες στην Ελλάδα, από τις οποίες 46 ξεκίνησαν μέσα στη χρονιά. Η εκτιμώμενη ζημία μόνο από αυτές τις 46 υποθέσεις είναι περίπου 1,3 δισ. ευρώ, ενώ στο σύνολο των ερευνών εκτιμάται ότι η ζημία φτάνει τα 1,71 δισ. ευρώ.
-
Έρευνα EPPO αφορά επίσης συμβάσεις για την αποκατάσταση συστημάτων τηλεχειρισμού και σηματοδότησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ελλάδα. Σε αυτή την υπόθεση, 16 ύποπτοι, συμπεριλαμβανομένων 13 δημόσιων υπαλλήλων, έχουν προσαχθεί για ενδεχόμενες παραβάσεις σχετικές με συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις της ΕΕ.
-
Επιπλέον, η EPPO έχει κινηθεί για την έρευνα και των ευθυνών πολιτικών προσώπων σε υποθέσεις όπως του ΟΠΕΚΕΠΕ, όπου έχει διαβιβάσει δικογραφία στη Βουλή για διερεύνηση ευθυνών πρώην υπουργών.
