Είναι γεγονός ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός έχει ανεβάσει ρυθμούς το τελευταίο χρονικό διάστημα, αποτελώντας το «καταφύγιο» για μεγάλο αριθμό δανειοληπτών. Με βάση τα τελευταία στοιχεία, μέχρι τον μήνα Ιανουάριο του 2024 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 13.101 επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών, οι οποίες αντιστοιχούν σε σύνολο 4,79 bn€ αρχικών οφειλών, ενώ οι εκκινήσεις νέων αιτήσεων στην πλατφόρμα αριθμούν τις 5.031.
Οι νέες τροποποιήσεις του Νόμου, καθιστούν την Πλατφόρμα ακόμη πιο ελπιδοφόρα, ενώ υπόσχονται σημαντικότατα κουρέματα. Αναμένεται μόνον να διαπιστώσουμε κατά πόσον θα ανταποκριθούν οι servicers στις νέες αυτές προβλέψεις.
Μέχρι σήμερον, η συμμετοχή των χρηματοδοτικών φορέων στη διαδικασία παρέμενε στη διακριτική τους ευχέρεια. Οι συνηθέστερες δε αιτιολογίες απόρριψης που συναντά ο δανειολήπτης είναι η « ανεπαρκής οικονομική δυνατότητα εξυπηρέτησης της ρύθμισης», «ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός δεν είναι το κατάλληλο εργαλείο ρύθμισης της συγκεκριμένης οφειλής λόγω ύψους ή φύσης αυτής», «ιστορικό αντισυναλλακτικής συμπεριφοράς»..
Ωστόσο, στην ειδική περίπτωση του ευάλωτου οφειλέτη, προβλέπεται ότι οι πιστωτές θα υποχρεούνται να αποδέχονται την πρόταση του αλγόριθμου, με άλλα λόγια θα τεκμαίρεται η συναίνεσή τους. Η ρύθμιση, όπως προκύπτει από την εφαρμογή του υπολογιστικού εργαλείου του εξωδικαστικού θα γίνεται αυτόματα και υποχρεωτικά αποδεκτή τόσο από τους χρηματοδοτικούς φορείς, όσο και το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.
Ως «ευάλωτος οφειλέτης», νοείται ο οφειλέτης, στο πρόσωπο του οποίου πληρούνται σωρευτικά τα εισοδηματικά και περιουσιακά και λοιπά κριτήρια που είναι τα εξής:
1.Το συνολικό ετήσιο εισόδημα του «ευάλωτου οφειλέτη» – νοικοκυριού δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 7.000,00 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500,00 ευρώ, για κάθε επιπλέον μέλος με ανώτατο όριο τα 21.000,00 ευρώ.
2.Η συνολική φορολογητέα αξία ακίνητης περιουσίας του «ευάλωτου οφειλέτη» – νοικοκυριού, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της το ποσόν των 120.000,00 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό (βάσει του τελευταίου εκκαθαριστικού ΕΝΦΙΑ), προσαυξανόμενο κατά 15.000,00 ευρώ, για κάθε πρόσθετο μέλος και με ανώτατο όριο τα 180.000,00 ευρώ.
3.Σύνολο τραπεζικών καταθέσεων 7.000,00 ευρώ για «ευάλωτο οφειλέτη» – μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500,00 ευρώ, για κάθε επιπλέον μέλος με ανώτατο όριο τα 21.000,00 ευρώ.
4.Νόμιμη και μόνιμη διαμονή κατά τα τελευταία 5 έτη στην Ελληνική επικράτεια.
Ο χαρακτηρισμός του οφειλέτη ως ευάλωτου πιστοποιείται από τη Βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη, την οποία αυτός οφείλει να εκδώσει μέσω της Ειδικής Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας της ΕΓΔΙΧ. Σήμερα 1 στις 2 προτάσεις που απορρίπτονται από τους servicers αντιστοιχούν σε ευάλωτους οφειλέτες. Με το νέο καθεστώς είναι σίγουρο ότι θα ρυθμίσουν τις οφειλές τους.
Επιπροσθέτως, ήδη έχει εκδοθεί η υπ’ αριθμ. Β’560/26.1.2024 Υπουργική Απόφαση, η οποία οριοθετεί την έναρξη της διαδικασίας ρύθμισης οφειλών προς το Δημόσιο, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, των συνυπεύθυνων προσώπων των εταιριών που βρίσκονται σε λύση ή εκκαθάριση.
Περαιτέρω, για την προστασία των οφειλετών προβλέπονται αυστηρότεροι κανόνες για τις εταιρείες διαχείρισης. Μια σειρά συγκεκριμένων υποχρεώσεων κυρίως σε σχέση με την καλόπιστη συμπεριφορά, την παροχή αληθών πληροφοριών, τον σεβασμό των προσωπικών στοιχείων και της ιδιωτικής ζωής των δανειοληπτών και τον τρόπο επικοινωνίας με αυτούς, σε συμμόρφωση με την Κοινοτική Οδηγία 2021/2167. Μεταξύ άλλων οι διαχειριστές πιστώσεων οφείλουν να διαθέτουν ηλεκτρονικό σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης, μέσω του οποίου ο δανειολήπτης να λαμβάνει άμεση ενημέρωση αναφορικά με την οφειλή του, η οποία περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον α) πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που οφείλει ο δανειολήπτης, με αναλυτική καταγραφή των ποσών που οφείλονται ως κεφάλαιο, τόκοι, προμήθειες, τυχόν άλλες χρεώσεις, καθώς και το ισχύον επιτόκιο, β) την περιοδικότητα των δόσεων, το ύψος τους, την ημερομηνία πληρωμής κάθε δόσης, το τρέχον υπόλοιπο, καθώς και τον λογαριασμό εξυπηρέτησης της οφειλής. Η εφαρμογή αυτή θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2024. Οι ποινές για τους παραβάτες περιλαμβάνουν πρόστιμα έως 500.000 ευρώ, υποχρέωση διόρθωσης της παράβασης, μέχρι και ανάκληση της άδειας λειτουργίας.
- Προχωράει η διαγνωστική διαδικασία για τη σύσταση και λειτουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων..
Εισήχθησαν νομοθετικές τροποποιήσεις που αποσκοπούν στην ελάφρυνση των ευάλωτων οφειλετών κατά την επαναγορά του ακινήτου. Σύμφωνα με το άρθρο 218 επ. Ν. 4738/2020, οι ευάλωτοι οφειλέτες οι οποίοι έχουν κηρυχθεί σε πτώχευση ή κατά της πρώτης κατοικίας των οποίων επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση, θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν αίτημα μεταβίβασης της πρώτης κατοικίας τους στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων. Ο εν λόγω Φορέας θα αποκτά την πρώτη κατοικία των συγκεκριμένων ευάλωτων οφειλετών και ακολούθως θα τους την επαναμισθώνει για 12 έτη. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται οι εξώσεις, που θα επέρχονταν εάν αποκτούσε τρίτος το ακίνητο.
Ωστόσο, υπό το νέο καθεστώς καταργείται η υποχρέωση του οφειλέτη για καταβολή μισθωμάτων 12 ετών, εάν αυτός ασκήσει νωρίτερα από τα 12 έτη το δικαίωμα επαναγοράς του, ενώ για την προσέλκυση επενδυτών, προβλέπεται ότι ο φορέας θα αποκτά τα ακίνητα με έκπτωση 30% επί της εμπορικής αξίας του ακινήτου ή της τιμής πρώτης προσφοράς. Από την έκπτωση αυτή θα μπορεί να επωφεληθεί στο μέλλον και ο οφειλέτης κατά την άσκηση του δικαιώματος επαναγοράς, όπως θα προσδιοριστεί στη σχετική υπουργική απόφαση.
Φαίνεται ότι έλαβαν χώρα οι κατάλληλες παρεμβάσεις έτσι ώστε να προκύπτουν καλύτερες ρυθμίσεις, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην διαχείριση του ιδιωτικού χρέους. Προτεραιότητα αποτελεί η ρύθμιση των οφειλών, η οποία ως αποδεικνύουν τα στοιχεία, επιτυγχάνεται σε ένα σημαντικό ποσοστό από το εργαλείο του εξωδικαστικού μηχανισμού, το οποίο αξιοποιείται σημαντικά από τους οφειλέτες.
