Νέες πηγές εσόδων αναζητεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να χρηματοδοτήσει τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της περιόδου 2028-2034, αλλά και να εξοφλήσει σταδιακά τα δάνεια ύψους 650 δισ. ευρώ που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης της πανδημίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Euractiv, η Κομισιόν επεξεργάζεται σχέδιο για επιβολή νέων φόρων σε καπνικά προϊόντα, μεγάλες επιχειρήσεις, ηλεκτρονικά απόβλητα και εκπομπές άνθρακα.
Σήμερα, το 56% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού καλύπτεται από τις εισφορές των κρατών μελών βάσει του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματός τους.
Ωστόσο, η Κομισιόν θεωρεί ότι αυτό δεν επαρκεί για να ανταποκριθεί στις μελλοντικές ανάγκες της Ένωσης, που περιλαμβάνουν στόχους στους τομείς της οικονομίας, του περιβάλλοντος και της άμυνας.
Στο στόχαστρο το κάπνισμα
Στο επίκεντρο του σχεδίου βρίσκεται η θέσπιση ενός νέου ιδίου πόρου, με την ονομασία Tobacco Excise Duty Own Resource (TEDOR), ο οποίος εκτιμάται ότι θα αποφέρει σημαντικά έσοδα και θα στηρίξει ταυτόχρονα τους στόχους δημόσιας υγείας.
Προηγούμενες αναφορές έκαναν λόγο ακόμη και για αύξηση της φορολογίας στα τσιγάρα έως και κατά 139%.
Επιπλέον, προτείνεται η καθιέρωση ενός εταιρικού πόρου (Corporate Resource for Europe – CORE) που θα επιβάλλεται σε επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών άνω των 50 εκατ. ευρώ, καθώς και η εισαγωγή πράσινων φόρων, όπως επιβαρύνσεις για εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (ETS1, CBAM) και εισφορές για τα ηλεκτρονικά απόβλητα.
Ωστόσο, οποιαδήποτε αλλαγή στους ίδιους πόρους της ΕΕ απαιτεί ομόφωνη έγκριση και από τα 27 κράτη-μέλη, γεγονός που καθιστά τις διαπραγματεύσεις πολιτικά περίπλοκες.
Αντιδράσεις για φόρους στα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης
Μία από τις πτυχές του σχεδίου που προκαλεί τις μεγαλύτερες αντιδράσεις είναι η πρόθεση της Επιτροπής να αυξήσει τους φόρους και σε εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα (vapes), τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και οι νικοτινούχες θήκες (nicotine pouches).
Η World Vapers’ Alliance (WVA) κατηγορεί την Κομισιόν ότι το σχέδιο δεν έχει στόχο τη δημόσια υγεία, αλλά την αύξηση των εσόδων, χαρακτηρίζοντας το ως «ξεκάθαρη προσπάθεια είσπραξης χρημάτων».
Σε διαρρεύσαν έγγραφο εκτίμησης επιπτώσεων, το οποίο δόθηκε πλέον στη δημοσιότητα, η WVA καταγγέλλει ότι «αποκαλύπτεται σχέδιο να αποσπαστούν εκατομμύρια επιπλέον από ενήλικους χρήστες ασφαλέστερων εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικές συνέπειες».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι η κατανάλωση καπνού εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους σοβαρότερους αποτρέψιμους κινδύνους για την υγεία στην ΕΕ, ευθύνεται για περίπου 700.000 θανάτους ετησίως και συνδέεται με το 27% όλων των καρκίνων.
Στο πλαίσιο του σχεδίου «Europe’s Beating Cancer Plan», η Κομισιόν έχει θέσει στόχο τη δημιουργία μιας «Γενιάς χωρίς καπνό», μειώνοντας το ποσοστό καπνιστών κάτω από το 5% του πληθυσμού έως το 2040.
Κίνδυνος για την αγορά και τη δημόσια υγεία
Η WVA προειδοποιεί ότι οι νέοι φόροι ενδέχεται να οδηγήσουν σε σημαντικές αυξήσεις τιμών. Συγκεκριμένα, εκτιμά ότι ένα μπουκάλι 10ml υγρού αναπλήρωσης (e-liquid) θα αυξηθεί κατά τουλάχιστον 3,60 ευρώ μέσα σε τέσσερα χρόνια, ενώ τα nicotine pouches και τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού ενδέχεται να επιβαρυνθούν με φόρο τουλάχιστον 50% επί της λιανικής τιμής.
Ο Michael Landl, διευθυντής της WVA, δήλωσε: «Η Επιτροπή αντιμετωπίζει τους ατμιστές σαν κουμπαράδες και όχι σαν ανθρώπους.
Όταν οι ασφαλέστερες εναλλακτικές γίνονται οικονομικά απρόσιτες, οι ζωές τίθενται σε κίνδυνο, απλώς για να γεμίσουν τα ταμεία των Βρυξελλών».
Πρόσθεσε μάλιστα ότι τα αυξημένα κόστη θα πλήξουν κυρίως τις χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα και τους οικονομικά πιο ευάλωτους πολίτες, οι οποίοι είτε θα επιστρέψουν στο κάπνισμα είτε θα στραφούν στην παράνομη αγορά.
Η WVA καλεί την ΕΕ και τα κράτη-μέλη να εγκαταλείψουν τα σχέδια και να υιοθετήσουν ένα μοντέλο φορολόγησης βασισμένο στον πραγματικό κίνδυνο για την υγεία, υποστηρίζοντας ότι τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στη μείωση του καπνίσματος και στη σωτηρία ζωών.
Η συζήτηση για το μέλλον των ιδίων πόρων της ΕΕ προμηνύεται έντονη, καθώς πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ της ανάγκης για νέα έσοδα και των κοινωνικών, οικονομικών και υγειονομικών επιπτώσεων των όποιων φορολογικών παρεμβάσεων.
