Οι επανειλημμένοι ναζιστικοί χαιρετισμοί από συνήγορο υπεράσπισης σε δικαστική αίθουσα κατά την διάρκεια της δίκης και η αδυναμία του δικαστηρίου να επιβάλλει τα ανάλογα κυρωτικά μέτρα καταδεικνύουν το προφανές νομοθετικό κενό. Το άρθρο 336 παρ. 1 ΚΠΔ δίνει στον διευθύνοντα τη συζήτηση στο ακροατήριο την εναλλακτική δυνατότητα να επιβάλει είτε χρηματική ποινή είτε αποβολή από το ακροατήριο είτε κράτηση έως 24 ώρες στον υπαίτιο που θορυβεί ή εκδηλώνει ανυπακοή σε μέτρα που αποφασίστηκαν ή διαταγές που δόθηκαν. Όταν όμως πρόκειται για συνήγορο η δεύτερη παράγραφος του ίδιου άρθρου προβλέπει μόνο πειθαρχικές ποινές του Κώδικα Δικηγόρων. Η κύρωση αυτή, που βασίζεται στη λογική και στο συνήθως συμβαίνον ότι ο δικηγόρος ως συλλειτουργός της δικαιοσύνης σέβεται το δικαστήριο και τον εαυτό του, δεν φαίνεται ικανή να αποτρέψει ακραίες συμπεριφορές μεμονωμένων δικηγόρων που συνειδητά και σκόπιμα ευτελίζουν τη διαδικασία προσβάλλοντας τη δημοκρατία μέσα στο οχυρό της. Η αδυναμία του προεδρεύοντος δικαστικού λειτουργού να επιβάλει την αποβολή από το δικαστήριο του συνηγόρου, που προκαλεί με τέτοιες πράξεις, εκθέτει τη δικαιοδοτική λειτουργία ως αδύναμη και ανίκανη να περιφρουρήσει το κύρος και τη σοβαρότητα μιας διαδικασίας που η πολιτεία της εμπιστεύτηκε. Τα πειθαρχικά μέτρα που θα λάβει ο δικηγορικός σύλλογος κατά του μέλους του είναι εντελώς διαφορετικό ζήτημα καθώς ανάγεται στις σχέσεις μεταξύ των μελών του συλλόγου και είναι χρονικά απομακρυσμένη από την δικαστική διαδικασία.
Μία συζήτηση για την αναμόρφωση του άρθρου 336 ΚΠΔ και του άρθρου 207 ΚΠολΔ, ώστε να συμπεριλάβουν την αποβολή του συνηγόρου από το ακροατήριο σε ακραίες συμπεριφορές κατά την διάρκεια μιας δικαστικής διαδικασίας, σύμφωνα με την απόφαση του ΕΔΔΑ (της 4.10.2022 (Angerjärv και Greinoman κατά Εσθονίας, αριθ. προσφυγών 16358/18 και 34964/18)) δεν έχει τον χαρακτήρα ποινικής τιμωρίας αλλά αποσκοπεί στη διασφάλιση της προόδου της διαδικασίας και εξυπηρετεί την ορθή και ταχεία απονομή της δικαιοσύνης. Θα πρέπει ασφαλώς να ληφθεί υπόψη η πλήρης διασφάλιση των δικαιωμάτων των διαδίκων που εκπροσωπούνται από τον συγκεκριμένο δικηγόρο, οι αντίστοιχες νομοθετικές προβλέψεις που ισχύουν στα υπόλοιπα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η εξαιρετική φειδώ στη χρήση ενός τέτοιου έσχατου μέτρου, αφού έχουν εξαντληθεί όλα τα άλλα μέσα των συστάσεων και της ανάκλησης στην τάξη.
Ο ναζιστικός χαιρετισμός στην αίθουσα ενός δικαστηρίου είναι η χαρακτηριστική περίπτωση μιας τέτοιας προκλητικής συμπεριφοράς που δεν θα πρέπει να μένει αναπάντητη από την πολιτεία. Η σταθερά ανοδική πορεία των φασιστικών κομμάτων στην Ευρώπη οφείλεται κατά ένα μέρος στην ανοχή των κρατών σε προκλητικές ναζιστικές συμπεριφορές ακόμα και μέσα σε δημόσιους χώρους. Ο ναζισμός δεν είναι μια αντισυμβατική άποψη, μία ιδεολογία την οποία οφείλουμε να ανεχόμαστε. Είναι ένα διαρκές έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και ως τέτοιος πρέπει να αντιμετωπίζεται από τα δημοκρατικά κράτη. Η εγκληματική φασιστική δράση δεν τελείωσε το 1944. Συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας προκαλώντας την ιστορική μνήμη λαών που πλήρωσαν με εκατόμβες νεκρών την πιο αποκρουστική μορφή μιας εγκληματικής κρατικής δράσης.
*Χριστοφόρος Σεβαστίδης, ΔΝ Εφέτης, Μέλος του ΔΣ της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων
